به بهانه ی اغاز به کار مجلس دهم/ نمایندگان ادوار مختلف مجلس شورای ملی در بهبهان
خورنا- نمایندگان بهبهان در ۲۴ دوره مجلس شورای ملی از انقلاب مشروطه ۱۲۸۵ خورشیدی تا انقلاب اسلامی ۱۳۵۷
گردآوری و تنظیم از : *عطابرکت*
ﺳﻠﺴﻠﻪﯼ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺣﯿﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻣﺸﮑﻼﺕ ﻋﺪﯾﺪﻩﺍﯼ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻣﯿﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ، ﻣﺸﮑﻞ ﺍﺳﺘﺒﺪﺍﺩ ﻭ ﺍﻧﺤﻄﺎﻁ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﺷﺎﺧﺺﺗﺮ ﺑﻮﺩ . ﻗﺠﺮﻫﺎ ﮐﻪ ﺍﺯ ﯾﮏ ﺳﻮ ﺑﺎ ﻧﻔﻮﺫ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﺷﮑﺴﺖﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺍﺯ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺭﻭ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ، ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ. اﯾﻦ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﺳﻨﺘﯽ بین ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻭ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺍﻣﺘﯿﺎﺯﺍﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻭﯾﮋﻩ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻧﺎﺻﺮﺍﻟﺪﯾﻦﺷﺎﻩ، ﺑﻪ ﺍﻭﺝ ﺧﻮﺩ رسید.
از طرفی ﺭﻓﺖ ﻭ ﺁﻣﺪﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺑﻪ ﻏﺮﺏ ﻭ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﺍﺯ ﺷﯿﻮﻩ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ، ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ ﻭ ﺁﻟﻤﺎﻥ ﺑﺎﻋﺚ ﭘﯿﺪﺍﯾﺶ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ، ﻭﺭﻭﺩ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪ ﻧﻈﯿﺮ ﺩﻭﺭﺑﯿﻦ ﻋﮑﺎﺳﯽ ﻭ ﻓﯿﻠﻢ ﺑﺮﺩﺍﺭﯼ ، ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﭼﺎﭖ ﻭ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺘﺎﺏﻫﺎی گوناگون ﺷﺪ. ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻧﺎﺻﺮﺍﻟﺪﯾﻦ ﺷﺎﻩ ﻗﺎﺟﺎﺭ ، ابتدا جنبش تنباکو برپا گردید و سپس ﺯﻣﺰﻣﻪﻫﺎﯼ ﻣﺴﺎﻭﺍﺕ، ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻭ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﺵ ﺭﺳﯿﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻣﺸﺮﻭﻃﻪ ﺧﺘﻢ ﺷﺪ. یکی از اهداف اصلی جنبش مشروطیت تشکیل مجلس قانونگذاری بود.
این مهم پس از پیروزی انقلاب و امضای فرمان مشروطیت در ۱۴ امرداد ۱۲۸۵ خورشیدی توسط مظفرالدین شاه ؛ خیلی سریع پیگیری شد و با یک انتخابات صنفی در مناطقی از کشور و بیشتر در شهرستانهای بزرگ نماینده گان دوره اول انتخاب گردیدند. ﻣﺠﻠﺲ ﮐﺎﺭﺵ ﺭﺍ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺩﺭ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻧﻈﺎﻡ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺑﻬﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﺷﺮﻭﻉ نمود.
لازم به یادآوری است که *ایران* ﺟﺰﻭ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﻣﻨﻄﻘﻪ بوده ﮐﻪ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺗﺎﺳﯿﺲ *ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮﺭﺍ* کرده است. ﺷﮑﻞﮔﯿﺮﯼ ﻣﺠﻠﺲ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﯾﮏ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭ ﯾﮏ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮﺩ.
* * * * * *
در این گفتار ، به صورت فهرست ، اسامی *وکلای بهبهان و کهگیلویه* در مجلس شورای ملی تقدیم می شود. لازم به ذکر است که :
الف) ۱۸ دوره اول بصورت دوساله و شش دوره آخر بصورت چهار ساله برگزار گردید.
ب) *حوزه کهگیلویه* از ابتدا تا پایان دوره نوزدهم ، جزیی از *حوزه بهبهان* بود و تنها یک وکیل داشتند و سپس از دوره بیستم ،، از حوزه بهبهان جدا شد.
* * * * *
۱- دوره اول از ۱۲۸۵٫۷٫۱۲ خورشیدی
افتتاحیه در کاخ گلستان توسط مظفرالدین شاه تا
۱۲۸۷٫۴٫۲
تقریبن ۲۱ ماه مجلس اول طول کشیده و جالب است که بدانید حقوق نمایندگان از همان ابتدا ماهیانه ۱۰۰ تومان تعیین گشته اما فقط ۳ ماه پرداخت گردید.
*انتخابات در بهبهان برگزار نشد.*
۲- دوره دوم از آبان۱۲۸۸ تا دی ۱۲۹۰
*انتخابات در بهبهان برگزار نشد.*
۳- دوره سوم از آذر ۱۲۹۳ تا آبان ۱۲۹۴ و سپس مجلس منحل شد.
*سید امان اله ارجانی* بهبهانی اولین نماینده بهبهان بود.
ایشان اولین روزنامه نگار بهبهان هم بوده است. ( سردبیر و صاحب امتیاز روزنامه بهبهان ۱۳۰۴ )
در این دوره فقط ۲۴۵ رای ریخته شد و امان الله ارجانی ۱۶۴ رای آورد.
۴٫دوره چهارم تیر ۱۳۰۰ تا خرداد ۱۳۰۲
*محمدجواد خان سردار اقبال بختیاری*
فرزند اسفندیارخان ( و نوه سرداراسعد اول و عموی ملکه ثریا)
۵-دوره پنجم از بهمن ۱۳۰۲ تا بهمن ۱۳۰۴
نماینده بهبهان ، *حسن خان مشارالملک* بوده که به مجلس نمی رود، استعفا میدهد و کرسی بهبهان خالی میماند.
۶ – دوره ششم از تیر ۱۳۰۵ تا مرداد ۱۳۰۷
*حبیب الله نوبخت* (اصالتن از شیراز) با ۶۹% آرا روزنامه نگار ۳۲ ساله که شدیدا طرفدار رضا شاه بود.
بعدها او از طرفداران معروف هیتلر شد و حزب کبود را بنیان نهاد و در سال ۱۳۲۲ با وجودیکه نماینده مجلس از فسا بود و مصونیت داشت توسط نیروهای متفقین دستگیر و خارج از کشور زندانی شد.
بعدها نیز یکی از رهبران حزب پان ایرانیست شد.
۷- دوره هفتم از مهر ۱۳۰۷ تا آبان ۱۳۰۹ *حبیب الله نوبخت* با ۸۰% آرا
رضاﺷﺎﻩ ﺍﻭ ﺭﺍ قبل از نمایندگی بهبهان به ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ *ﻣﺠﻠﻪ ﯼ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻗﺸﻮﻥ* ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ .
ﻭﻱ ﻣﺪﺗﻲ ﻧﻴﺰ *ﺭﻳﺎﺳﺖ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﯼ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ* ﺭﺍ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺷﺖ .
دیوان قصاید ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﭘﻬﻠﻮﻱ از آثار اوست.
۸- دوره هشتم از آذر ۱۳۰۹ تا دی ۱۳۱۱ در بهبهان انتخابات برگزار نشد.
۹- دوره نهم از اسفند ۱۳۱۱ تا فروردین ۱۳۱۴ *سلطانعلی سلطانی شیخ الاسلامی بهبهانی*
تولد۱۲۸۵ فوت۱۳۵۱
فرزند محمدشیخ الاسلام
با ۹۳%
۱۰- دوره دهم از خرداد ۱۳۱۴ تا خرداد ۱۳۱۶
*سلطانعلی سلطانی* با ۹۰%
۱۱- دوره یازدهم از شهریور ۱۳۱۶ تا شهریور ۱۳۱۸
*سلطانعلی سلطانی* با ۹۳%
ایشان از نوادگان *میرزا عبدالنبی منشی* ،قاضی القضات یا شیخ الاسلام بهبهان در سالهای آخر دوره صفویه بوده است که پیروزی مردم بهبهان در جریان حمله محمود افغان را در کتاب *بدایع الاخبار* آورده است.
۱۲- دوره دوازدهم از آبان ۱۳۱۸ تا آبان ۱۳۲۰
*سلطانعلی سلطانی*
( ٪ ؟)
۱۳- دوره سیزدهم از آبان ۱۳۲۰ تا آبان ۱۳۲۲
*سلطانعلی سلطانی*
(% ؟)
۱۴- دوره چهاردهم از اسفند ۱۳۲۲ تا اسفند ۱۳۲۴
*سلطانعلی سلطانی* با ۹۱%
۱۵-دوره پانزدهم تیر ۱۳۲۶ تا امرداد ۱۳۲۸ *سلطانعلی سلطانی* با ۹۱%
۱۶- دوره شانزدهم از بهمن ۱۳۲۸ تا بهمن ۱۳۳۰
*سلطانعلی سلطانی* با ۶۷%
۱۷- دوره هفدهم در حوزه بهبهان *آیت الله سید جعفر غروی* از نهضت ملی و *سلطانعلی سلطانی* به نمایندگی از طیف دربار رقابتی سنگین داشتند که بعلت جو بسیار سنگین و دودستگی شدید مردم شهر و نیز ایلات کهگیلویه و اعمال نفوذ انجمن نظارت به نفع *سلطانی* انتخابات توسط *دولت دکتر مصدق* در بهبهان برگزار نشد.
۱۸- دوره هجدهم از اسفند ۱۳۳۲ تا فروردین ۱۳۳۵ *سلطانعلی سلطانی* با ۹۰% آرا
۱۹- دوره نوزدهم از خرداد ۱۳۳۵ تا خرداد ۱۳۳۹ *سلطان محمد سلطانی*
(فرزند سلطانعلی) مهندس کشاورزی از آمریکا.
کارمند اداره اصل۴ و عضو حزب ملیون با ۷۹%آرا
۲۰-دوره بیستم در سال ۱۳۳۸ انتخابات در *نخست وزیری دکتر اقبال* برگزار شد اما در کل کشور باطل اعلام شد و سپس در *نخست وزیری مهندس شریف امامی* در سال ۳۹ مجددن برگزار شد و *سلطانعلی سلطانی* با ۸۲% انتخاب شد.
مجلس فقط ۳ ماه دوام آورد و زود تعطیل شد.
۲۱- دوره بیست و یکم از مهر۴۲ تا مهر ۴۶ *دکتر مظفر زعفرانلو*
دامپزشک – اصالتن بروجردی متولد ۱۳۰۸
. . . چندسال رییس دامپزشکی بهبهان. . . با ۹۶% وکیل شد.
۲۲- دوره بیست و دوم از مهر ۴۶ تا شهریور ۵۰ *دکتر مظفر زعفرانلو* با ۹۶% آرا وکیل شد.
۲۳- دوره بیست و سوم از شهریور ۵۰ تا شهریور ۵۴ *دکترمظفر زعفرانلو* با ۷۶% آرا وکیل شد.
۲۴- دوره بیست و چهارم از اردیبهشت ۵۴ تا بهمن ۵۷ *طاهر(کمال) جوکار*
متولد ۱۳۱۶ فرزند شکراله خان —
سابقه: مدیر دبیرستان پهلوی با ۶۲% آرا وکیل شد.
….منابع: تارنمای مجلس
تارنمای کتابخانه مجلس
وبگاه مشروطه
کتاب کهگیلویه و ایلات آن
۱۳۲۴ نوشته محمود باور