گسترش روز افزون بافت فرسوده در اهواز/ شهر فروشی در شهر مردگان اهواز نیز صورت می‌گیرد
_خورنا-احمدرضارستمی: در نشست مطبوعاتی با موضوع کاربری‌های شهری و پدیده شهر فروشی که شامگاه شنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۹۷ در اهواز برگزار شد علی احمدی گفت: همانطور که استحضار دارید طرحهای موجود در شهرسازی از بالادست به پایین عبارتند از طرح آمایش سرزمین، طرح جامع منطقه‌ای، طرح جامع شهرستان، طرح جامع شهر و طرح تفصیلی است که هر کدام به طور ویژه تعریف مخصوص به خود را دارند.
رئیس اسبق سازمان مسکن و شهرسازی خوزستان با بیان اینکه طرحهای جامع به کلیات می‌پردازند اظهار کرد: این طرحها به طور واضح کاربری‌های عمده شهر، شبکه‌های معابر شهری و جهات توسعه شهرستان و شهر را به ترتیب مشخص می‌کنند و در طرحهای تفصیلی نیز کاربری‌ها در جزئیات خود به طور مشخص در قطعات زمین، تعیین و تعریف شده و ملاک عمل قرار می‌‌گیرند.
وی در ادامه وظیفه تهیه طرحهای تفصیلی را برعهده وزارت راه و شهرسازی دانست و با ییان اینکه در تهیه این طرحها باید از وجود مهندسین ناظر استفاده کند اظهار کرد: در ماده پنج قانون شهرسازی مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران کمیسیون ماده پنج قرار دارد که این کمیسیون وظیفه دارد طرحهای تفصیلی را بررسی و در صورت تائید مورد تصویب قرار دهد.
احمدی تصریح کرد: در اراضی شهری با استفاده از طرحهای تفصیلی مهمترین کاربری‌هایی که به وجود می‌آیند عبارتند از فضای سبز، آموزشی، ورزشی و همچنین کاربری‌های درمانی، اداری، مسکونی و تجاری است.
وی متولی اصلی و کنترل کننده طرح جامع و تفصیلی را سازمان راه و شهرسازی دانست و افزود: از آنجایی که پس از تصویب طرح جامع و تفصیلی یک نسخه از آن نیز به شهرداری داده میشود لذا شهرداری‌ها هم به عنوان صاحب اراضی شهری مکلف به حفظ و کنترل آن هستند. یعنی وقتی یک مالک خصوصی برای اخذ پروانه ساخت به شهرداری مراجعه می‌کند، این ارگان باید براساس کاربری‌های طرح جامع و تفصیلی، نسبت به دادن مجوز به وی اقدام کند.
رئیس اسبق سازمان مسکن و شهرسازی خوزستان اظهار کرد: اگر چه تمامی طرفهای کمیسیون ماده پنج چه وزارت مسکن، سازمان راه و شهرسازی استانها و شهرستانها و همچنین شهرداری‌ها مکلف به حفظ کاربری‌ها هستند اما گاهی اوقات نیز یکسری نیازها و ضرورتهایی هم در مورد تغییر کاربری‌ها به وجود می‌آید که در این موقع باید این مسئله در جلسه کمیسیون ماده پنج مطرح و در نهایت تغییر کاربری مورد نظر پس از بررسی، مورد موافقت یا مخالفت قرار بگیرد.
وی ضمن اشاره به لزوم احترام به گردش آزاد اطلاعات و رعایت حق دانستن مردم خاطر نشان کرد: تمامی طرحهای جامع و تفصیلی و اتفاقاتی که در مورد تغییر کاربری‌ها در آنها به وجود آمده به هیچ عنوان از نظر قانونی جنبه محرنامه ندارند و لذا این طرحها باید پس از تایید و تصویب به صورت کاملا شفاف در اختیار شهروندان و مخصوصا اصحاب رسانه قرار بگیرند.
احمدی عمر طرحهای جامع را از نظر قانونی ۱۰ ساله عنوان کرد و توضیح داد: این مسئله بدان معنی است که اگر بعد از ۱۰ سال ضوابط و قواعد این طرحها پیاده سازی نشد باید علاوه بر بازنگری مجدد این طرحها توسط مهندسین مشاور، تغییر و تحولات و شرایط جدید نیز در مورد آنها مجددا اعمال شوند.
رئیس اسبق سازمان مسکن و شهرسازی خوزستان عدم تغییر و تحول و نوسازی را در طرحهای جامع و تفصیلی را امری اشتباه دانست و افزود: متاسفانه علیرغم اینکه سالها از عمر طرح جامع تفصیلی اهواز گذشته ولی مشاهده می‌کنیم که هیچ اقدامی برای بازنگری مجدد این طرح صورت نگرفته که این مسئله حتما در آینده برای اهواز مشکل ساز خواهد شد.
وی تصریح کرد: در قالب طرحهای جامع و تفصیلی، ضوابط ساخت و ساز در بحث تراکم نیز تعریف میشود که به زبان ساده تر می‌توان گفت که در این چهارچوب ارتفاع ساختمانها براساس موقعیت جغرافیایی مناطق تعیین میشود.
احمدی یادآوری کرد: در زمان تصدی مسئولیتم در سازمان راه و شهرسازی، برای جلوگیری از توسعه سطحی و عرضی شهر اهواز، زمینه توسعه شهر را در ارتفاع فراهیم کردیم لذا براین اساس طرح بلند مرتبه‌سازی در اهواز را بوسیله مهندس مشاور، به کمیسیون ماده پنج ارائه و پس از تصویب، طرح از سال ۷۹-۷۸ در منطقه کیانپارس شروع شد و به دیگر مناطق شهری اهواز تسری یافت.
رئیس اسبق سازمان راه و شهرسازی خوزستان تصریح کرد: متأسفانه عدم کنترل و نظارت کافی در بحث افزایش طبقات ساختمانها در شهر اهواز باعث شده است که در نقاطی از شهر، ارتفاع ساختمانها بیش از حد تراکم قانونی شوند که به این مسئله در اصطلاح “شهر فروشی” هم گفته میشود.
وی بیان کرد: اگر چه طرحهای جامع و تفصیلی استان از لحاظ ساختار و مجموعه ضوابط با کشورهای پیشرفته دیگر فاصله فراوان دارند ولی متاسفانه نسبت به حفظ همین مقدار ناچیز هم تلاشی خاصی صورت نمی‌گیرد.
احمدی اظهار کرد: متاسفانه براساس گزارشات واصله طی دو دهه گذشته فقط در ارتباط با تغییر کاربری فضای سبز، اتفاقات خیلی بدی در استان به وقوع پیوسته است. لذا براین اساس از شهرداری اهواز و سازمان مسکن استان درخواست می‌کنیم که نسبت به ارائه یک گزارش آماری دقیق از میزان تبدیل کاربری‌های فضای سبز اهواز طی دو دهه اخیر اقدام کنند.
این مقام پیشین راه و شهرسازی خوزستان در مورد علت نادیده گرفته شدن و حذف طرحهای جامع و تفصیلی در سطوح پایین مدیریت شهری استان گفت: علت اصلی این مسئله که در کل کشور هم فراگیر است را به طور کلی می‌توان در وجود نیروی پر قدرتی در پشت شهرداری‌ها و ضعف شدید سازمانهای راه و شهرسازی در مواجهه با آن دید.
وی گسترش بافتهای فرسوده را در اهواز یک مسئله جدی دانست و افزود: علیرغم اینکه ساختمانهای اهواز در خیلی از مناطق شهری روز به روز فرسود‌تر می‌شوند ولی متاسفانه شاهدیم که در حال حاضر هیچ نوع اراده جدی برای نوسازی این بافتهای فرسوده وجود ندارد.
احمدی ضمن بیان این مطلب که طرح جامع ترافیک استان که در دهه ۷۰ به تصویب شورای ترافیک وقت رسیده بود تاکنون مورد اجرا قرار نگرفته است اظهار کرد: فقدان پارکینگ عمومی و عدم تعریض شبکه معابر شهری اهواز مطابق با طرح جامع و تفصیلی از جمله معضلات کنونی شهر اهواز به حساب می‌آید.
رئیس اسبق سازمان راه و شهرسازی خوزستان وضعیت ورودیهای شهر اهواز را تأسف‌بار خواند و گفت: لازم است که ورودیهای شهری اهواز در دید مهمانانی که از مناطق دیگر به شهر وارد می‌شوند زیبا و جذاب باشد تا بر رغبت آنها برای ورود به شهر تاثیر بگذارد.
وی با بیان اینکه نمای خارجی ساختمان متعلق به صاحب ساختمان نیست اظهار کرد: ما قبلا به منظور یک شکل سازی نمای خارجی شهرهای استان طرحی را با نام بدنه‌سازی ارائه کردیم ولی متاسفانه علیرغم اینکه چنین طرحی در شهرهای بندرعباس و مشهد هم با موفقیت اجراء شده ولی اهواز همچنان فاقد چنین طرحی است.
احمدی خاطر نشان کرد: اهواز با وجود داشتن سازمانها و شرکت‌های بزرگی چون شرکت‌نفت، صنعت فولاد، آب و برق و غیره این امکان را دارد که بتواند با استفاده از قوانین و اختیاراتی که در این زمینه وجود دارد، درآمد خیلی خوبی را برای نوسازی و اداره شهر داشته باشد.
رئیس اسبق سازمان راه و شهرسازی خوزستان عنوان کرد: برای برون رفت از وضعیت نابسامان شهری در اهواز لازم است که ابتدا اهواز را در حد بالا جذاب کنیم و اگر نتوانستیم به این مهم دست پیدا کنیم باید به شهر مطبوع برسیم و اگر بازهم در این مسئله نتوانستیم به توفیقی نائل شویم باید سعی کنیم که در پایین دست لااقل شهرمان را قابل تحمل کنیم.
وی حفظ کاربری‌های شهری اهواز را انجام شدنی دانست و افزود: البته در این مسیر با یکسری فشارها، مطالبات، رانت‌ها و رانتخواری‌ها نیز به عنوان یک واقعیت تلخ مواجه خواهیم شد ولی در کل باید ضمن ایستادگی برای حفظ این کاربری‌ها، زمینه پیاده سازی طرح جامع و تفصیلی را نیز به طور کامل مهیاء کرد.
احمدی در پایان اظهار داشت: متاسفانه طی دو سال گذشته قسمت پیاده‌رو‌ها در آرامستان جدید اهواز در حال تصرف و تبدیل شدن به مقبره برای فروش به قیمت بالا هستند یعنی در این محل نوعی پدیده شهرفروشی برای شهر مردگان نیز در حال وقوع است.