“هندوانه‌ی خلف‌آباد”، میراث عینی و ملموس شهرستان رامشیر
زینب شریفی
هفتم اردیبهشت امسال به نام “روز جهانی گز اصفهان” ثبت شد. رئیس مجمع گز و شیرینی‌های سنتی، دلیل این اقدام را “مالکیت فکری” مردمان این سامان بر تولید و تلاش برای حفظ این میراث شیرین، عنوان کرد. مالکیت فکری نوعی تلقی در تلاش برای حفظ میراث فرهنگی ملموس و ناملموس یک منطقه است.
شهرستان رامشیر در حوزه‌ی کشاورزی (غلّات، صیفی‌جات، بقولات و تامین علوفه برای دام) دارای جایگاهی خاص در سطوح ملی و فرامنطقه‌ای است. یکی از محصولات کشاورزی شهرستان که حتی در کشور عراق (و در صورت کسب مجوز، سایر کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس)، اسم و رسمی به هم زده، به یک بِرند جهت نمایش کیفیت و اصالت تبدیل شده، هندوانه است که با مشخصات: مزه‌ی شیرین، رنگ قرمز، پوست نازک و شاداب و شکل و فرم مناسب، از سایر انواع خود متمایز گشته است. بدین لحاظ، شهرستان رامشیر دهه‌هاست که به عنوان “قطب تولید هندوانه در ایران” بازشناخته میشود.
این محصول پرطرفدار با نام‌های “هندوانه‌ی خلف‌آباد”، “رجّی خلف‌آباد” و “هندوانه‌ی رامشیر” و شهرتی فراگیر، دیرزمانی است که به صورت بالقوّه، در شمار میراث عینی و ملموس این شهرستان قرار گرفته به عنوان یکی از عناصر هویتی آن معرفی میشود. امتیازی که در صورت پیگیری‌های سه‌گانه‌ی اداره‌ی جهاد کشاورزی، اداره‌ی میراث فرهنگی و صنایع دستی و نهادهای مردمی بالفعل شده، به نام “خلف‌آباد – رامشیر” ثبت ملی می‌گردد. در همین راستا، قریب به سه دهه است که اِلِمان هندوانه در بزرگراه بسیج رامشیر، نمایشگر اهمیت این میراث عینی و ملموس شهرستان به عابران و مسافران است.
گفتنی است هر ساله بیش از ۲۴۰ هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان رامشیر به زیر کشت هندوانه می‌رود که این مقدار با اتّکاء به علاقه و تجارب کشاورزان منطقه، حاصلخیز بودن خاک و البته ظرفیت رودخانه‌ی جراحی شکل می‌گیرد. موهبتی که امکان اشتغال بیش از ۸۰۰ نفر در این منطقه را فراهم آورده، لزوم توجه حداکثری مسئولان جهت ثبت این محصول به نام رامشیر و پی‌ریزی امکانات جهت بهره‌وری از آب و خاک منطقه برای تولید هر چه بیشتر آن را خاطرنشان می‌سازد.