رضا صادقیان – خورنا تفاهم سیاسی و یا قرائت بیانیه مطبوعاتی در لوزان سوئیس توسط ظریف همچنان خبرساز است. حداقل آنکه در میان نشریات کشور، برخی از روزنامه‌ها ترجیح می‌دهند به جای انعکاس رشد پلکانی شاخص بورس و یا کاهش نرخ ارز تیترهای اصلی خود را به‌گونه‌ای انتخاب نمایند که بازگو کننده تناقض‌های متون منتشر شده باشد. دقیقا همان کاری که روزنامه کیهان، وطن‌امروز و حمایت(روزنامه ارگان سازمان زندان‌های کشور) با ادبیاتی متفاوت از دیگری انجام داده و می‌دهند. شاید برای این نشریات، شخصیت‌های مخالف مذاکره و توافق و سایت‌های خبری متن منتشر شده توسط وزارت امور خارجه آمریکا را مهم‌تر می‌شمارند و چندان به سخنان هیات مذاکره کننده ایرانی توجه ندارند.

به عنوان نمونه، سوالات مجری برنامه شبکه یک شب گذشته از جواد ظریف، از دل متن منتشر شده توسط آمریکایی‌ها بیرون آمده بود و متن فارسی بیانیه را اساسا به کنار نهاده بود. گویی آن متن را شخص وزیر نوشته بوده و در مقابل اعضای شش کشور مذاکره کننده با هیات ایرانی خوانده نشده است.

چنین بی‌اعتمادی در مسائل جاری داخلی و خارجی تقریبا بی‌مثال است. اما چنین واکنش‌های منفی و تخریبی از کجا نشات می‌گیرد؟ آیا صرف دلواپس بودن و یا همکاری با کمیته صیانت از منافع ایران دلیل اصلی است و یا آنکه موارد دیگری مطرح بوده و هست که چنین با عصبیت‌های کم‌مثال درباره مذاکرات و تفاهم صورت پذیرفته شده واکنش نشان می‌دهند. نگارنده این سطور تولید چنین متونی و ضدیت با دولت و تیم مذاکره کننده هسته‌ای را در چند بخش عنوان می‌کند.

الف: از روزنامه کیهان نمی‌توان و نباید توقع دیگری داشت. رویکرد نشریه و اساس هویت آن بر ضدیت با دیگری و مخالفان فکری و عملی تعریف شده است، این شیوه را می‌توان در هر کدام از بخش‌ها و صفحات روزنامه به خوبی مشاهده کرد. در زمینه امور بین‌الملل و یا تحلیل رویدادهای جاری در خاورمیانه ادبیات بسیاری خاصی را به کار می‌گیرد،‌ ادبیاتی که جایشان در بولتن‌های سازمانی است و نه نشریه‌‌ای که انعکاس دهنده صدای نسبتا رسمی شناخته می‌شود.

سرمقاله دیروز روزنامه هم چنان به حاکمان عربستان سعودی تاخته بود که کار را برای دیپلمات‌های ایرانی در حوزه عربستان سخت می‌نماید و به جای اعتماد سازی و تنش‌زدایی به سوی تنش‌زایی پیش می‌رود(متن سرمقاله). شاید نویسنده سرمقاله دیروز روزنامه کیهان به دلیل آنکه تحلیل‌های روزهای گذشته‌اش درباره مذاکرات هسته‌ای اشتباه بوده چنین واکنشی نشان داده، آنچه در این میان مهم می‌نماید و می‌بایست در عمل به کار بست دولت و ملت؛ همدلی و همزبانی در سال جدید است و نه دوری جستن از سخنان مقام رهبری،‌گویا خط و رویه کیهان در این مورد بخصوص چیزی دیگر است.

ب: روزنامه وطن امروز، تلاش‌های خود را معطوف به مخالفت‌های بی‌وقفه با دولت روحانی کرده است. شاید به دلیل رابطه مدیر مسئول با دولت‌های نهم و دهم و یا سابقه همکاری و دفاع همه‌جانبه یکی از اعضای هیات تحریریه نشریه با تیم سابق مذاکرات هسته‌ای باشد. کوشش‌های وطن‌ امروز در انتخاب تیترهای جنجالی در زمینه داخلی و خارجی گاه چنان بی‌محابا انتخاب گردیده که نامی جزء سیاه نمایی نمی‌توان برآن نهاد.

در یاداشت بلند روز گذشته روزنامه به قلم مهدی محمدی، تلاش شده متن بیانیه قرائت شده به زبان انگلیسی و فارسی و بند بند متن منتشر توسط وزارت امور خارجه آمریکا را مستقیما بر عهده تیم مذاکره کننده کشور ایران بگذارد، در حالی که شخص نویسنده بهتر می‌دانند تصمیم‌های اصلی در شورای عالی هسته‌ای و با حضور کارگزاران اصلی نظام گرفته می‌شود و دیپلمات‌های برجسته با توجه به خطوط مشخص حرکت می‌کنند و چنین نیست که هر عملی را انجام دهند. شخص محمدی در مصاحبه‌ای با ماهنامه مهرنامه گفته بود: جلیلی براساس سیاست‌های راهبردی نظام عمل کرد. اگر چنین قولی را بپذیریم، بنابراین عنادورزی و متهم کردن تیم فعلی مذاکره کننده هسته‌ای به کم کاری و یا امتیاز دادن پس گرفتن سخنان قبلی نویسنده است! اگر روحانی، لاریجانی و جلیلی و ظریف در مذاکرات هسته‌‌ای حضور داشته‌اند، براساس سیاست‌ خارجی جمهوری اسلامی ایران گام برداشتن. اینکه توانایی‌های شخصی و یا دانش فنی و سیاسی هر کدام از تیم‌ها چقدر در پیش‌برد مذاکرات مهم بود سخنی دیگر است.

پ: شاید یکی دیگر از دلایل مخالفت‌ها با تیم هسته‌ای فعلی، این باشد چرا تیم امروز توانست و تیم خودشان نتوانست در مذاکرات موفق باشد! ای کاش مسئله چنین نباشد، بارها و بارها هم اعضای تیم قبلی و فعلی تلاش‌های خود را به عنوان سرباز نظام تعریف کردند. اگر کوششی صورت پذیرفته و تلاش‌های شبانه‌روزی روی داده برای عزت و سربلندی نام کشورمان است،‌متهم کردن دلسوزان نظام و با تجربه‌ترین دیپلمات‌های کشور به کم کاری و یا امتیاز دادن به کشورهای دیگر نتیجه‌ای جزء تفرقه افکنی و فضا را برای کشورهای مقابل ایران اسلامی گشودن دستاوردی نخواهد داشت. به قول وزیر امور خارجه فعلی: ما وسط مذاکرات هستیم، دوستان سه ماه به ما وقت دهند تا مذاکره کنیم. بیش از این نباید دست‌مان را برای طرف مقابل باز کنیم.

ت: مراجع تقلید،‌ امام جمعه موقت هفته گذشته تهران و بسیاری دیگر از خطیب‌های جمعه از مذاکرات و متن قرائت شده تفاهم میان ایران و شش کشور دفاع کردند. چرا که حرکت انجام شده را ملی دانسته و دستاوردها را متعلق به همه مردم کشور می‌دانند،‌تعریف حزبی،‌گروهی و یا جناحی داشتن از چنین رویدادی و دمیدن در ساز مخالفت و به گونه‌ای سخن گفتن که کارگزاران سیاست خارجی کشور را در مقابل چشم کشورهای خارجی ناهماهنگ و بی قدرت نشان دادن بدون شک خدمت به کشور نیست. در بحث مذاکرات هسته‌ای و یا دیگر انتخاب‌های صورت گرفته، ابتدا و انتهای چنین تصمیم‌هایی سخن و عملکرد حاکمیت در میان است. حاکمیتی که بالاترین مرجع قدرت در عرصه داخلی و خارجی شناخته می‌شود. دوستان دلواپس گاه این مسئله را به عمد فراموش می‌کنند تا راه برای مخالف‌خوانی و نقدهای تند و تیز نوشتن علیه دولت روحانی را گشوده نگاه دارند، راهی که گمان می‌کنند فقط از طریق آن می‌توانند هویت سیاسی خویش را تعریف و حفظ نمایند.