تخریب خانه احمد محمود بدون مجوز میراث‌فرهنگی بود/ لزوم ورود استانداری به موضوع
به گزارش خورنا و به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، جمعه‌شب ۲۴ بهمن‌ماه ۹۹ بود که به طور ناگهانی خبر رسید خانه احمد محمود نویسنده شهیر ایرانی و خالق رمان همسایه‌ها که در منطقه ۳۰ متری شهر اهواز قرار دارد، باوجود تلاش و نگرانی مجموعه میراث‌فرهنگی خوزستان و اهالی فرهنگ و هنر برای زنده نگه داشتن یاد و خاطره این نویسنده فقید، توسط مالک جدید این خانه و شهرداری منطقه یک اهواز تخریب شده است؛ آنهم در شرایطی که این خانه در بافت مصوب تاریخی شهر اهواز قرار دارد و براساس ضوابط، شهرداری پیش از هرگونه در دخل و تصرف در بافت تاریخی باید از اداره‌کل میراث‌فرهنگی استعلام دریافت کند.
این در حالی است که در تاریخ ۱۲ مهرماه ۹۹، خبر فروش خانه احمد محمد به مالک جدید در محافل پیچید که در همین خصوص و در همان مقطع معاون میراث‌فرهنگی خوزستان با تأیید فروش خانه احمد محمد به مالک جدید به صورت صریح اعلام کرد که این بنا متعلق به دوره پهلوی دوم است و شاخص‌های یک اثر تاریخی را ندارد و ثبت ملی نیز نیست اما از آنجایی که در محدوده مصوب بافت تاریخی اهواز قرار دارد اگر مالک جدید قصد تبدیل آن به احسن یا تخریب آن را دارد باید از میراث‌فرهنگی مجوز دریافت کند.
همچنین در همان مقطع پیشنهاد تبدیل این ملک به خانه مشاهیر و استفاده از ظرفیت فرهنگی آن نیز مطرح شده بود که پیش از عملی شدن این پیشنهاد، مالک بنا با طی مراحل دریافت مجوز از شهرداری، در تاریخ ۲۵/۱۱/۹۹ به تخریب ملک اقدام کرد که با تخریب بنا پیشنهاد مطرح‌شده نیز عملاً بی‌سرانجام باقی ماند.
بافت تاریخی اهواز مصوب و به مراجع استانی ابلاغ شده است
در همین ارتباط تبار قریب سرپرست اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اهواز امروز شنبه ۲۵ بهمن‌ماه ۹۹ با بیان این‌که خانه منسوب به خانه پدری احمود محمود در بافت تاریخی اهواز واقع شده است افزود: «بافت تاریخی اهواز و محدوده آن، توسط شورای عالی شهرسازی و معماری کشور مصوب و به مراجع ذیربط استانی ابلاغ شده است.»
او ادامه داد: «براساس ضوابط و قوانین موجود، شهرداری‌ها ملزم هستند که قبل از صدور هرگونه پروانه و صدور مجوز عملیات عمرانی در محدوده بافت تاریخی، نسبت به دریافت استعلام از ادارات میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اقدام کنند.»
سرپرست اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اهواز با بیان این مطلب که طی مکاتبات و جلسات متعدد با شهرداری اهواز، معاونت شهرسازی و معماری شهرداری و شهرداری منطقه یک، ضرورت اجرای ضوابط قانونی و دریافت استعلام از این اداره‌کل تأکید شده است گفت: «به‌منظور پیگیری موضوع نیز جلسات و مکاتباتی با رئیس شورای شهر اهواز انجام و طرح موضوع در کمیسیون عمران معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اهواز نیز صورت گرفت.»
پیگیری موضوع از طریق اداره‌کل بازرسی خوزستان در دستورکار
او در ادامه با اشاره به این‌که موضوع تخریب خانه احمد محمد از طریق قضائی و نیز اداره‌کل بازرسی استان و اداره‌کل بازرسی و رسیدگی به شکایات استانداری خوزستان در حال پیگیری است افزود: «پس از اعلام نقل و انتقال این خانه از وُراث به خریدار جدید، اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اهواز طی مکاتبه‌ای با شهرداری منطقه یک اهواز در ۱۹ مهرماه ۹۹، نسبت به اعلام ارزشمندی ملک پیش‌گفته و ممنوعیت هرگونه دخل و تصرف اقدام کرد.»
قریب تصریح کرد: «ملک پیش‌گفته به دلیل سکونت احمد محمود نویسنده شهیر در آن، به عنوان مکان رویداد واجد ارزش است که پرونده ثبتی اثر پیش‌گفته نیز تهیه شده بود.»
او افزود: «همچنین طی مذاکرات به عمل‌آمده با بخش‌های متولی استان نیز پیشنهاد تبدیل این ملک به خانه مشاهیر و استفاده از ظرفیت فرهنگی آن مطرح شده بود.»
اما معاون میراث‌فرهنگی خوزستان نیز با تأیید تخریب خانه احمد محمود در اهواز گفت: «روز گذشته متوجه تخریب ناگهانی این بنا در اهواز شدیم این در حالی است که پیش از این شهرداری اهواز هیچگونه استعلامی از میراث‌فرهنگی برای تخریب بنا نگرفته بود.»
احمدرضا حسینی‌بروجنی اظهار داشت: «خانه احمد محمود در بافت تاریخی و واجد ارزش اهواز واقع شده بود بافتی که محدوده آن به صورت مکتوب ابتدا از سوی اداره‌کل میراث‌فرهنگی و سپس از طریق استانداری خوزستان به شهرداری اهواز ابلاغ شده است.»
شهرداری برای دخل و تصرف در بافت تاریخی مکلف به دریافت استعلام از میراث است
او افزود: «متأسفانه برای تخریب این بنا هیچگونه استعلامی از سوی شهردار اهواز از میراث‌فرهنگی صورت نگرفته و این درحالی است که طبق قوانین و مقررات شهری، شهرداری مکلف است از میراث‌فرهنگی برای هرگونه اقدام در بافت تاریخی اعم از تخریب، ساخت و ساز و بازساری استعلام بگیرد.»
معاون میراث‌فرهنگی خوزستان بیان کرد: «هنگام فروش خانه احمد محمود نیز اعلام شد که این بنا از نظر معماری در رده خانه‌های تاریخی قرار ندارد اما با توجه به این‌که محل زندگی یک شخصیت و چهره فرهنگی و هنری بوده است موضوع ایجاد خانه مشاهیر در آن مکان می‌تواند مطرح شود تا بتوان از این راه ملک را به ثبت رساند از این رو با شهرداری اهواز مکاتبه شد تا به عنوان یک بنای واقع در بافت واجد ارزش اگر قرار است اتفاقی در آنجا بیفتد با مجوز میراث‌فرهنگی باشد.»
او ادامه داد: «درحال حاضر روند قانونی برای تخریب طی نشده است؛ حتی اگر یک زمین خالی در بافت تاریخی و واجد ارزش وجود داشته باشد ساخت و ساز در آن باید با دریافت استعلام شهرداری از میراث‌فرهنگی صورت گیرد.»
تخریب در بافت تاریخی بدون استعلام از میراث به خاطر عدم آگاهی شهرداری نیست
حسینی‌بروجنی تأکید کرد: «بارها با شهرداری مکاتبه شده و حتی به شهردار کلانشهر اهواز و شهردار مناطق بافت تاریخی از جمله منطقه یک مکاتبه شده اما همچنان روند عدم توجه به گرفتن استعلام از میراث‌فرهنگی ادامه دارد، تخریب در بافت تاریخی بدون استعلام از میراث به خاطر عدم آگاهی شهرداری نیست بلکه این آگاهی در شهرداری وجود دارد.»
او گفت: «مگر میشود یک مسئول در یک دستگاه همچون شهرداری از قوانین و مقررات آگاه نباشد آن هم در شرایطی که در سال‌های اخیر بارها و بارها میراث فرهنگی این موضوع را چه به صورت شفاهی، چه به صورت کتبی به شهرداری ابلاغ کرده است.»
معاون میراث‌فرهنگی خوزستان با اشاره به اهمیت استعلام شهرداری از میراث‌فرهنگی بیان کرد: «این استعلامات موجب میشود با اجرای ضوابط و قوانین، ضمن حفظ آثار تاریخی موجود در بافت، هنگام ساخت و ساز نیز یکپارچگی بافت از بین نرود.»
او با اشاره به اقدامات بدون استعلام شهرداری منطقه یک در بافت واجد ارزش اهواز گفت: «علت این گونه اتفاقات خارج از ضوابط مشخص نیست و اقدامات شهرداری در این زمینه ریشه در ناآگاهی شهرداری ندارد از این رو ضرورت دارد مسئولان بالادستی مثل استانداری به این موضوع ورود کنند تا مشخص شود چرا شهرداری منطقه یک اهواز از میراث‌فرهنگی استعلام نمی‌گیرد.»
حسنی‌بروجنی در پایان اضافه کرد: «مراحل قانونی تخریب خانه احمد محمود را به صورت حقوقی پیگیری می‌کنیم.»