خورنا – محمدامین جمشیدی نگاه اجمالی ما به رویدادهای ایران معاصر میتواند تبلور روشن ملت پر افتخار ایران در زدودن منافع گروهی و انحصار طلبی طاغوت شاهنشاهی دانست . ملتی که با تقدیم هزاران شهید و مجروح و معلول و آزاده و جانباز را با زمزمه استقلال آزادی جمهوری اسلامی را بر درایت بنیان گذار کیبر انقلاب اسلامی در پهنای ایران زمین را به فریادی پر شکوه در تاریخ این سرزمین کهن جاودانه ساختند. براستی میتوان یکی از بزرگترین ارمغان های این سند حق خواهی ملت ایران در زدودن اختلافت طبقاتی و تنظیم مقرارات و تنظیم و تصویب قوانین یکپارچه و مدون عادلانه با الهام گیری از شرع مقدس دانست که با هدف رشد و توسعه ی پهنای سرای اسلامی در بخش های مختلف اجتماعی دانست امری که به روشنی دربخش های مختلف قانون اساسی به عنوان بازوان تنومند حکومت اسلامی شرح گردیده است معقوله ای که روح عدالت را به نحو مطلوب و کمال در بخش های مختلف اجرایی کشور متبلور نموده است . حال شایسته است پس از برسی اجمالی سیر اتفاقات دهه های اخیر تقویم پر شور ایران اسلامی نگاهی آمیخته از امور اجتماعی و قانونی پیرامون طرح انتقال آب رو کارون داشته باشیم:

نقشی کوتاه بر معرفی رو کارون

کارون هموراه یکی از رگ های پر توان و زنده ی خوزستان است که از دیر باز نقشی جاودان در حیات و توسعه ی خوزستان پر مهر و ایثار داشته است پس گفتار و طرح مطالبه در باب حفاظت از کارون از سوی مردمان این دیار بی شک جدای از خواست و اراده ی مردمی با هدف تحقق توسعه در بخش ها مختلف کشور و افزایش تولید و صنعت کشوربا اهتمام به امر قانون و منویات رهبر معظم انقلاب نیست . حال اگر بخواهیم نگاهی اختصاری به این معقوله داشته باشیم میتوانیم امور ذیل در باب توجه به مبحث انتقال آب کارون و لازمه ی بقای آن بدین شرح داشته باشبم:

رود کارون پرآب‌ترین و بزرگ‌ترین رودخانه ایران با درازای ۹۵۰ کیلومتر طولانی‌ترین رودی‌ست که تنها در داخل ایران قرار دارد.

سرچشمه شاخه‌های اصلی کارون : (ارمند، کوهرنگ و بازفت)، زردکوه بختیاری در استان چهار محال و بختیاری

شاخه‌های فرعی کارون : از کوه‌های گوناگون سرچشمه می‌گیرند مانند خرسان از دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد و دز از بلندی‌های لرستان

موقعیت جغرافیایی کارون : کارون پس از گذر از مناطق کوهستانی و پر پیچ و خم، در منطقه‌ای به نام گتوند وارد دشت خوزستان می‌شود. رود کارون در شمال شوشتر به دو شاخه تقسیم می‌شود که در جنوب شوشتر با یکدیگر پیوند می‌یابند. پیچ و خم‌های موجود در سر راه این رود خوزستان را به جلگه‌ای بی‌نظیر تبدیل کرده‌است.

مهم‌ترین شاخهٔ فرعی کارون : رود دز که در شمال اهواز به کارون می‌پیوندد.

نقش کارون در حمل و نقل دریایی : رود کارون در مرز ایران و عراق، به اروندرود پیوسته و روانه خلیج فارس می‌شودو به عبارتی تنها رود ایران است که بخشی از آن قابل کشتیرانی است و می‌توان کالاهای تجاری و صادراتی کشور را با استفاده از حمل و نقل آبی این رود ، از اهواز و حتی شوشتر تا بنادر بین‌المللی خوزستان مانند خرمشهر و آبادان منتقل کرد.

مهم ترین سدهای احداث شده در رود کارون : سدهای کارون ۱، کارون ۳، کارون ۴، مسجد سلیمان و در پایین‌تر، سدهای گتوند علیا و سد تنظیمی گتوند .
ثبت کارون در میراث طبیعی ایران :رود کارون ۱۱۷اُمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.

کارون و نقش آن در توسعه ی گردشگری : کارون با توجه به موقعیت و مختصات طبیعی و جغرافیایی منحصر به فرد خود میتواند صنعیت گردشگری منطقه را متحول نماید .

کارون و بخش کشاورزی : آب کارون با توجه به بستر های آبی عظیم خویش کشاورزی بخش گسترده ای از کشور نظیر استان های خوزستان و لرستان و کهگیلویه و بویر احمد و چهار محال بختیاری را تحتت پوشش قرار داده است که این امر بی شک سهم غیر قابل انکاری در تولید محضولات کشاورزی و تولید ثروت و اشتغال را برای کارون به نسبت دیگر بسترهای آبی کشور قرار داده است .

کارون و مشکلات زیست محیطی : کارون با پوشش گسترده ی آبی خویش علاوه بر تامین آب شرب مناطق گسترده ای در تولید و فرایند های آبی و زیستی نقشی غیر قابل انکار دارد و به نوعی تنها منبع تامین آب دشت های بالا دست و منابطع طبیعیی و خدادای این منطقه است و هر گونه خدشه بر کارون حیات تمام موجودات و طبیعت پیرامون آن را تحت شعاع قرار میدهد جدای از لزوم تامین آب شرب مناطق مذکور که امری غیر قابل انکار در ادامه حیات جغرافیایی مناطق فوق الذکر است وجود منابع نمکی بسترهای ابی کارون و وجود پسماندهای شهری و صنعتی در مسیر این رود میتواند علاوه بر نابودی حیات مناطق عبوری آب های رود ضررها و خسارت های غیر قابل جبرانی را بر پیکره ی کارون و مناطق ذکر شده وارد نماید که تا سالها رنج خسرانش بر مناطق بالادست آن باقی بماند.

بهشت آباد چیست ؟

پروژه ی معروف به بهشت آباد طرحی است که در آن پیش بینی شده بود که آب از سرچشمه های کارون به مناطق خشک ایران نظیر کرمان و اصهفان و یزد با هدف کاربری صنعتی و کشاورزی منتقل شود که پس از جنجالهای متعدد و لزوم توجه به امور فوق الذکر در باب لزوم توجه به موقعیت و نقش کارون و با حسن نظر دولت تدبیر و امید مقرر گردید این انتقال صرفا در جهت تامین آب شرب مناطق مذکور باشد امری که هنوز مخالفین را راضی نگه نداشته است …
قانون توضیع عادلانه ی آب چه می گوید ؟

این قانون که در سال با هدف توجه به رشد و اهمیت معقوله ی آب به تصویب رسید دارای بخش ها و اصول قانونی مختلفی است که در یک بخش ایجاد هر نوع اعیانی و حفاری و دخل و تصرف در بستر رودخانه ها و انهار طبیعی و کانلاهای عمومی و مسیلها و مرداب و برکه های طبیعی و همچنین در حریم قانونی سواحل دریاهاو دریاچه ها اعم از طبیعی و یا مخزنی را بدون اجازه ی وزارت نیرو ممنوع نموده است . اما این قانون مفصل و مدون بخش های دیگری را هم در خود جای داده است یکی از ان توجه به حفاظت و جلوگیری از ورود پسماندهای صنعتی و مضر بسترهای آبی است و امر قانونی برخورد با خاطیان احتمالی و دیگری لزوم جبران خسارت افرادی است که به نوعی از تصمیات ابی این وزارت خانه دچار زیان و خسران گردیده اند ! حال باید با خود گفت که آیا وزارت نیرو که بی شک در طول سالهای اخیر موجبات خیر و توسعه ی کشور را دربخش های مختلف و در پرتو اهداف والای انقلاب شکوهمند اسلامی را فراهم نموده است در مواجه با معقوله ی رود کارون نگاه یشکان به بسترهای آبی این رودخانه داشته است ؟ بی شک انتقال اب حق حاکمیتی و اداری وزارت نیرو است چرا که ثروت های آبی با توجه به کاهش منابع آبی و به نوعی عدم دسترسی کشور به ذخایر آبی مناسب متعلق به تمام مردمان کشور می باشد اما چرا وزارت نیرو به معقوله ی ورد پسماندهای مختلف به کارون توجه لازمه رو صورت نمیدهد ؟ آیا از هشدارهای مختلف در این مسیر مطلع نیست؟ آیا کشاورزان و مردمی که به نوعی از این معقوله مضر شده اند بر حقوق قانونی خود آگاه هستند ؟

آب کارون مطلقاً برای مصارف کشاورزی و صنعت منتقل نمی شود / بهشت آباد ساخته نخواهد شد
وزیر نیرو در ارتباط با مساله انتقال آب از سرشاخه های کارون در شورای ادارای اهواز گفت: همانطور که رییس جمهور اعلام کرده بود از سرشاخه های کارون تنها به هنگام ضرورت برای تامین آب شرب و تنها در مواردی که به تصویب رسیده انتقال صورت می گیرد. آب کارون مطلقا برای مصارف کشاورزی و صنعت منتقل نمی شود و تمام تصمیماتی نیز که در گذشته اتخاذشده همان طرح هایی ست که یا درحال اجرا و یا تکمیل شده است.

وی افزود: در مقایسه با آورد کارون، آبی که برای شرب انتقال داده می شود میزان بسیار بسیار کمی است و اطمینان دارم که خوزستانی ها قطعا قبول دارند که چالش های بزرگی در مجلس بر سر این موضوع وجود دارد. همین مطلب که در احداث تونل بهشت آباد تجدید نظر کردیم باعث شد تا وزیر نیرو تا مرز استیضاح پیش برود و این نشان دهنده حساسیت‌هاست و بهشت آباد با آن مشخصات قطعا ساخته نخواهد شد.

چیت چیان در پایان گفت: ولی حداقل آبی برای کرمان یا یزد یا اصفهان از کارون برداشته می شود و قطعا و یقینا ما به چیزی که در مراجع قانون گذاری تصویب شده پایبند هستیم و ذره ای از آن تخطی نخواهیم کرد.
احداث سد محشوره در لرستان تهدیدی برای کشاورزان خوزستان به ویژه در حوضه کرخه است

اما نگاهی بر سخنان صید عیصی دارایی و در جلسسه ی شورای اداری استان خالی از لطف نیست ایشان فرمودند : در بحث انتقال آب از سرشاخه​های کارون به فلات مرکزی طرح​های کوهرنگ یک پیش از انقلاب، بهره​برداری از کوهرنگ ۲ در سال ۶۴ و اکنون کوهرنگ ۳ که یکی از معضلات مشکلات اصلی ماست که احداث آن از سال ۶۹ آغاز شده و هنوز به بهره​برداری نرسیده است. با بهره​برداری از این طرح ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب در سال منتقل می​شود.
وی افزود: اختصاص اعتبار در بودجه امسال برای طرح اشتغال آب کوهرنگ ۳ در حالی انجام شد که پیش از این کارشناسان خارجی با بازدید از طرح اعلام کردند که اجرای این طرح هزینه فراوانی دارد و هزینه​ها چند برابر بازدهی آن می شود.
رییس مجمع نمایندگان خوزستان بیان‌کرد: اگر آب دوباره از سرشاخه​های کارون برداشت شود شوری آب​های استان که اکنون ۲ هزار است به بیش از ۴ هزار خواهد رسید. در حال به دلیل همین شوری آب، ۴ میلیون از نخل​های خوزستان خشک شده​اند.
دارایی اظهارکرد: طرح ۵۵۰ هزار هکتاری ابتدا ۸۰۰ هزار هکتار بود اما به مرور زمان امروز به ۳۰ هزار هکتار رسیده که ۵۰ هزار هکتار آن مربوط به ایلام است. به دلیل بی​آبی اجرای این طرح هیچ سودی جز ضرر برای خوزستان نداشته است.
وی خاطرنشان‌کرد: کشت برنج امروز در خوزستان ممنوع است اما آب با هزینه​های فراوان از سرشاخه​های کارون منتقل و برای کشت برنج در اصفهان به کار می​رود.
رییس مجمع نمایندگان خوزستان تصریح‌کرد: تالاب​های خوزستان دست کمی از دریاچه ارومیه ندارد. امروز همه جا و در بیشتر رسانه​ها صحبت از نابودی این دریاچه می​شود اما چرا کسی نامی از خشک شدن تالاب هورالعظیم و شادگان نمی​کنند و ریزگردهایی که امروزه خوزستان را احاطه کرده در اثر خشک شدن تالاب​ها است.
دارایی با بیان این‌که در اجرای هر طرحی باید منافع حوضه​های مبدا و مقصد در نظر گرفته شود، گفت: احداث سد محشوره در لرستان تهدیدی برای کشاورزان خوزستان به ویژه در حوضه کرخه است.
وی افزود: با وجود محدودیت​های منابع آبی امسال تولید محصولات کشاورزی خوزستان به ۱۴ میلیون تن رسیده است که در تولید بعضی از محصولات رتبه اول کشور را داریم. علاوه بر این استان ظرفیت تولید انواع محصولات کشاورزی را تا ۲۴ میلیون تن دارد.
کارون را نخشکاینم !

به نظر میرسد این نگاه اجمالی به موضعات مختلف بحث انتقال اب یک نتیجه ی مناسب میتواند داشته باشد و آن این است که سهم غیر خوزستان در تولیدات کشاورزی اصولا غیر قابل انکار است پس اصولا صرف هزینه برای توسعه ی کشاورزی در مناطق جدید با توجه به ظرفیت و بستر خدادادی خوزستان نه تنها عقلانی نمی باشد چرا که امر رهبر معظم انقلاب در اجرای طرح ۵۵۰ هزار هکتاری نیز به علت فقدان اعتبار و ذخایر ابی در حال تکه پاره شدن است و اصولا این معقوله خلاف شرع و قانون اساسی است و حال باید به این موضوع توجه مطلوبه را داشت که تحریم های ناجوان مردانه ی دول غربی شرایط اقتصادی کشور را از اوضاع مطلوب خویش به طروقی فاصله انداخته انداخته است و استان خوزستان پر ثروت و غنی از منابع خدادادی علی رغم حضوری جاودان و ماندگاردر عرصه های مختلف ارزشی و ولایی و انقلابی از محرومیت های گسترده ای در بخش های درمان و صنعت و بهداشت و ورزش و راه سازی و ریلی رنج می برد و برخی از امور زیر ساختی و صنعتی این استان در حسرت بودجه ای محدود در مسیر فراموشی سپرده شده اند طرح های مهمی هم چون فولاد و پتروشیمی و بندر خشک اندیمشک و فولاد شادگان توسعه ی مناطق آزاد اروند و ی پتروشیمی های استان و مشکلات عدیده ی شهرک های صنعتی خوزستان و فریاد های محرومیت درمان استان در بخش های مختلف و ده ها پروژه ی اشتغال زایی نیمه کاره و صنایع در شرف تعطیلی خوزستان یا وضعیت اسفناک جاده های خوزستان در مسیر شوشتر و هفتگل و مسجد سلیمان و وضعیت ناممعلوم آزاد راه و مسیر ریلی اندیمشک به درود و اهواز خود و ده ها مطالبه و وعده ی تحقق نیافته و تشنگی دهها شهر و روستای این خطه و مشکلات پیش رو در باب تامین اب شرب منطقه به عنوان یک خواست ضروری و ابتدایی در جای جای این خطه گواه روشنی اما کوچکی است بر لزوم توجه به منافع اقتصادی و ضروریات ابتدایی کشور در مبحث تامین اعتبار و توجه به مباحث مختلف در این باب پس شایسته است ضمن اهتمام یه سرمایه های کشور و معقوله ی بیت المال که مورد تاکید موکد شرع مقدس و قوانین مدون کشور است موجبات رشد و توسعه ی صنعت کشاورزی را در خوزستان عزیز با توجه به موهبات خداد دادای این منطقه فراهم نمود امری که به نظر میرسد با حسن نظر دکتر روحانی به عنوان ریاست محترم جمهور در دولت تدبیر و امید و بیانات دکتر چت چیان وزیر محترم نیرو در باب رود کارون چندان دور از دسترس نباشد چرا که این امر جدای از خسارت های اقتصادی و اشتغالی سنگین و حیف و میل های گسترده ی منابع مالی کشور میتواند خسران سنگینی بر پیکره ی زیست محیطی منطقه وارد نماید که بعضا با صرف چندین برابر هزینه ی مالی نیز قابل جبران نباشد. به امید روزی که رگ های کارون چندان خروشان باشد که خوزستان را سیراب نماید و لازم نباشد رگ های خشکیده ی کارون با ارزوهای ابی دیگر سرزمین ها جاری شود.