خورنا سخنرانی حسین شریعتمداری در دانشگاه تهران، حواشی و متعاقب آن، تحلیل های متعددی را در پی داشت که عصرایران هم در ۲ یادداشت جداگانه تحت عنوان های “صدای دانشگاه و فانتزی کسانی که خود را به ناشنوایی می زنند! ” و  “آقای شریعتمداری، شوپنهاور و هنر همیشه بر حق بودن” در سایت عصر ایران  به موضوع پرداخت. یادداشت اول ابراز نگرانی بود درباره این که نکند باز هم صدای دانشگاه شنیده نشود و دومین یادداشت هم نقدی بر بر سخنان مدیر مسؤول کیهان.

اما فارغ از این که شریعتمداری چه گفت، لازم است نقدی بر فضای جلسه داشته باشیم که در عین حالی که نشانه ای از بازگشت نشاط سیاسی به دانشگاه بود ولی کنش و واکنش ها، عمدتاً مناسب شأن دانشگاه نبود.

محیط دانشگاه قاعدتاً باید محیط تساهل و تضارب آرا باشد. اگر این اصل را بپذیریم ، باید این را هم بپذیریم که لازمه این تساهل و تضارب، “خوب شنیدن” است. اما آنچه در جلسه مورد اشاره شاهدش بودیم این بود که دانشجویان در جای جای جلسه با هیاهو و هو کردن و سردادن شعار، سخنان سخنران را قطع کردند و نهایتاً فضای جلسه، از حالت یک نشست دانشگاهی خارج شد و به میتینگ های خیابانی و انتخاباتی شباهت یافت.

البته علت این وضعیت نیز مشخص و کاملاً قابل درک است و از این رو، شاید نتوان حرجی بر دانشجویان روا داشت: دانشجویان، در سال های اخیر نتوانسته بودند حرف دل شان را بزنند و طرف مقابل همواره متکلم وحده بود. بنابراین، جایی جز این نشست و چند جلسه معدود نظیر آن برای فریاد زدن حرف های مانده در گلو نداشتند، به ویژه در برابر کسی که بی هیچ ضابطه ای و به صورت تک گویی، همواره در روزنامه اش هر چه خواسته، نوشته و جریان مطلوب دانشگاه را تخطئه کرده است.

شاید اگر فضای دانشگاه ها در سال های اخیر تا بدین حد بسته نبود، نشست اخیر در فضای آرام تری برگزار می شد و نیازی به این همه جنجال و داد کشیدن نبود.

ضمن درک این وضعیت، باید تصریح داشت که لازم است دانشگاه بار دیگر شأن خود را بازتعریف و احیا کند.
وضعیت مناسب با شأن دانشگاه این است که سخنران، بدون هیچ تنشی بتواند حرف هایش را بگوید و بعد هم حتماً در همان جا بنشیند و منتقدان، حرف هایش را نقد کنند و جواب بگیرند. مثلاً می شد بعد از اتمام سخنرانی مدیر مسؤول کیهان، پشت تریبون رفت و خیلی محترمانه از او پرسید: شما این همه در سخنرانی تان گفتید که “اسناد” ، علیه این و آن، چنین و چنان می گویند؛ لطفا بعد از این همه “سند دارم” ، همین جا چند تا از سندها را به دانشجویان ارائه کنید.

بدیهی است که اگر ایشان سند و مدرکی متقن برای حرف هایش داشت، ارائه می داد و دانشگاهیان هم به عنوان قشر علمی جامعه می پذیرفتند ولی اگر سند نداشت یا سندش، سند نبود، سخنانش رد می شد.
ولی وقتی با هیاهو و تنش سخنان سخنران – هر که هست – نقد شود، در واقع نقدی صورت نگرفته و سره و ناسره در میان گرد و خاک گم می شوند.

اگر قرار است دانشگاهیان در فعالیت های اجتماعی و سیاسی حضور فعال داشته باشند و مدارا، تساهل، تحمل مخالف، آزادی بیان، انتقاد و … را در جامعه نهادینه کنند باید ابتدا از خود شروع کنند و این مفاهیم را در محیط های دانشگاهی تمرین و تجربه کنند. این، برای دانشگاه به مراتب اثرگذارتر و مفیدتر است.