یادداشت سید سام حسینی برای شورای اندیمشک: وظیفه شورا صیانت از حقوق شهروندی است
خورنا : سید سام حسینی وکیل پایه یک دادگستری و استاد دانشگاه در یادداشتی به “جایگاه شورا در قانون اساسی” کشور پرداخته است. متن یادداشت این عضو حقوقدان شورای شهر اندیمشک بشرح ذیل است:
بسم ا… الرحمن الرحیم
« پروردگارا مرا در هر کاری با صداقت وارد کن و با صداقت خارج ساز و از سوی خود حجتی یاری کننده برایم قرارده» (سوره مبارکه اسراء آیه ۱۲).
در قانون اساسی،اصل سوم از اصول کلی بند ۸ ” مشارکت مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی خویش ” به رسمیت شناخته شده است و در اصل هفتم قانون اساسی طبق دستور قرآن کریم ” و امرهم شورا بینهم ” (سوره مبارکه شورا آیه ۳۸ ) و ” شاورهم فی الامر ” ( سوره مبارکه آل عمران آیه ۱۵۹ ) . شوراها اعم از روستا، شهر، محل، بخش به رسمیت شناخته شده و از ارکان اساسی تصمیم گیری و اداره امور کشورند. شورا در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از جایگاه بنیادین برخوردار است و در فصل هفتم از اصل ۱۰۰تا ۱۰۶ قانون اساسی اختصاص به آن پیدا کرده است که نشانه اهمیت شوراها در نظام مقدس جمهوری اسلامی است و در اصل یکصدم قانون اساسی مقرر داشته است: برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی، سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی اداره امور در بخش، شهر، شهرستان به شورا محول شده است.
در اصل یکصد و سوم قانون اساسی قانونگذار مقرر داشته است: ” استانداران، فرمانداران، بخشداران و سایر مقامات کشوری را که از طرف دولت تعیین شوند، ملزم به رعایت تصمیمات شورا هستند ” لذا یکی از نهادهای خاص اعمال کننده حاکمیت، شوراهای محلی می باشد. نهاد خاصی خارج از قوای سه گانه، اعمال کننده بخشی از حاکمیت و امور عمومی است و در ساختار کلی نظام سیاسی قرار دارد، زیرا حاکمیت مردم و حق تعیین سرنوشت اجتماعی آنها مستلزم مشارکت فعال و آگاهانه شهروندان در فرآیند اداره امور عمومی و تصمیم گیری های اجتماعی است. یکی از مهمترین و مؤثرترین شیوه های تحقق نظام مردم سالاری دینی و مشارکت فعال مردم در اداره امور عمومی کشور تشکیل شورا است. شورا به معنای شور و کسب نظر آمده است. تبادل آراء ، اندیشه ها و افکار مختلف حول محور و موضوع واحد و استفاده از این افکار و اندیشه ها برای دستیابی به بهترین و صواب ترین راه می باشد. فی الواقع از نتایج و ثمرات مقدس انقلاب اسلامی و واگذاری حکومت و دولت و سرنوشت افراد جامعه به دستان خود مردم است که باید قدردان این نعمت بزرگ باشیم.
در بدو امر دو دیدگاه در خصوص شورا وجود داشت :
الف) دیدگاهی که چندان تمایل به قدرت گرفتن نهاد شوراها نداشت یا آن را مشکلی می دید و از اساس در چرخه اجرایی مدیریت کشور نفی می کرد و معتقد بودند که شورا به جای کار ساز بودن، مزاحم خوانده می شدند . اندک اندک و به تدریج این دیدگاه و نظریه منسوخ شده است به خصوص در دوران دفاع مقدس و هشت سال جنگ تحمیلی و در پیروزی انقلاب اسلامی ایران شوراها نقش مهمی را ایفا کردند.
ب) دیدگاه دوم از جایگاه نظری از قرآن کریم و سنت نبوی بهره گیری می نمود و نظام را مردمی ( جمهوری ) و اسلامی ( بر گرفته از احکام ) می خواند و چنان است که در قانون اساسی می باشد و نزدیکترین واحد رسمی که با آحاد مردم ارتباط دارند، نهاد شوراها در سراسر کشور است.
بودجه و نظام مالی تمام شهرداری ها را باید در شوراها بررسی و تصویب کنند، عزل و نصب شهردارها به عهده شوراهاست. شوراها مسئولیت نظارت لحظه به لحظه و تعامل با مدیریت اجرایی و شهری در حوزه کاری خود را دارند.
از نظر حقوقی شأن شوراها از شاخصه های ذیل برخوردار است :
الف) شأن تصمیم گیری و به بیانی شأن قانونگذاری: تصویب قواعد عام الشمولی است که مخالف قوانین مجلس نبوده است.
ب) شأن نظارتی شورا که بر اداره امور حوزه شهری خودشان نظارت دارند.
ج) شوراها ارکان اداره امور هستند و به اداره امور منطقه خودشان رسیدگی می کنند.
دوران خدمت در شورا :
دوران خدمت در شورا، فرصتی است که باید با اندیشه درست و تعقل و توکل بر خداوند سبحان در جهت خدمت به خلق الله باشد. زیرا پیامبر رحمت (ص) می فرمایند: خیرالناس من انتفع به الناس (بهترین مردم کسی است که بیشتر در خدمت مردم باشد و نفع او بیش از بقیه به مردم برسد).
ما نیز وظیفه داریم با صداقت و راستی -که متاسفانه این روزها مطاع کم رنگی شده است- به دور از همه ی حب و بغض ها و سیاست بازی ها لحظه ای تأمل کنیم و نیک بنگریم و با وحدت و همدلی واقعی قدردان رای مردم شریف مان باشیم و سعی کنیم همواره در راستای شعار خدمت به مردم گام برداریم و چیزی بغیر از صداقت و راستی برای مردم هزینه نکنیم. در کوچه و کوچه شهر با مهربانی و صداقت گام برداریم و با ترکیب دستان متحد خودمان سایه های ایثار را برای مردم بسازیم، زیرا بنا بر دستورات مقام معظم رهبری: «تفاهم و همدلی اعضاء منشاء خیر و صلاح است و شرط اساسی این است که شورا های اسلامی در عمل با یکدیگر تفاهم و همدلی داشته باشند». که این امر جزء حقوق اولیه شهروندی است و شورا نماد مردم سالاری دینی است چرا که یکی از وظایف مهم شورا صیانت از حقوق شهروندی است.
لزوم همکاری مردم با شورای شهر:
حضرت امام (ره) کامل تربن سخنان را در خصوص لزوم همکاری مردم و شورای شهر بیان نموده اند:
«در هر صورت، مملکت باید با دست خود مردم، با دست خود اشخاص، اداره بشود، و شهرها باید به توسط خودتان اداره بشود، توسط خودتان آباد بشود. ننشینید کنار بگویید که شورای شهر درست شد، و برویم کنار. شورای شهر خودش کاری نمی تواند. چند نفر آدمی است که مثل دیگران، ضعیف است و نمی تواند کاری بکند. تا همه با هم نباشند، همه باهم دست به هم ندهند، نمی شود این کارها انجام بگیرد. و این وظیفه انسانی ماست، که کمک کنیم همه به هم؛ معاونت کنیم همه با هم؛ تا بلکه ان شاءالله کارها اصلاح بشود».
(صحیفه امام، ج۱۰، ص۳۳۷).
لذا همکاری مردم و شورا یکی از مهمترین لوازم رسیدن به شهر مطلوب است و امید می رود مردم بیش از پیش با شهرداری ها همراه بوده و در برابر قانون تمکین کنند تا شهری آباد، مترقی و پیشرفته داشته باشیم.
خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی و ما رستگار
سید سام حسینی
عضو شورای شهر اندیمشک