خورنا: همه برای یک چیز آمده بودند. همه یک شعار داشتند: «نجات کارون» هزاران نفر از سراسر خوزستان به صورت خودجوش آمدند. زنجیره مردمی در فاصله پل هفتم تا پل سوم از ساعت ۱۶ کم کم شکل گرفت و تا ساعت ۱۹ ادامه داشت.

چند روزی در صدر اخبار فضای مجازی تلاش برای نجات کارون دهان به دهان می چرخد.

هزاران نفر از سراسر خوزستان به صورت خودجوش آمدند. زنجیره مردمی در فاصله پل هفتم تا پل سوم از ساعت ۴ بعد از ظهر کم کم شکل گرفت و تا ساعت ۷ ادامه داشت. دوستداران کارون در آرامش با پلاکاردهایی که در دست داشتند اعتراض خود را به انتقال آب نشان دادند: «کلنا لِکارون»؛ «اصفهان نصف جهان، خوزستان کل جهان»؛ «کارون خط الأحمر»؛ «کارون را نجات می دهیم»؛ «نطالب الحکومه به عدم بناء السدود» و…

شهرام شریفی که از ایذه برای شرکت در این زنجیره آمده یک سمت پلاکارد بزرگی را در دست دارد: آمدیم از حقمان دفاع کنیم. همه چیز را از دست داده ایم، دیگر اجازه نمی دهیم کارون را هم از ما بگیرند. با احداث تونل انتقال آب همه مردم باید مهاجرت کنند.

معصومه یکی از شهروندان اهواز و فعالان محیط زیست نیز از پاسخگو نبودن مسئولان استان و عدم حضور آنها در این تجمع مردمی ابراز نارضایتی کرد و افزود: مسئولان مانع اجرای این طرح شوند و پاسخگوی مطالبات مردم باشند.

همراهی «ابتکار»

با بحرانی شدن وضعیت «کارون» صدای اعتراض خوزستانی ها چند سالی است که بلندتر شده. در روزهای اخیر اما شدت گرفتن خبر انتقال آب کارون به زاینده رود منجر به تشکیل نخستین «زنجیره انسانی حفاظت از کارون» در ۲۴ مهر شد. معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و مقتدایی استاندار جدید نیز حمایت خود را از حرکت نمادین مردم اعلام کردند.

بهتر است مردم از این به بعد کار را به کارشناسان بسپارند

رئیس انجمن صنفی مهندسان صنعت آب خوزستان در حاشیه این مراسم درباره پیشینه طرح انتقال آب توضیح داد: بحث های کارشناسی خوزستان با وزارت نیرو درباره انتقال آب کارون از سال ۷۹ ، همزمان با انجام مطالعات طرح جامع آب کشور و در زمانی که «زرگرپور» معاونت آب و آبفای وزارت نیرو را به عهده داشت، آغاز شد. اما این مطالعات بدون اینکه صحت سنجی شود و به تایید خوزستان و کارشناسان برسد به وزارت نیرو ارائه شد.

حمیدرضا خدابخشی افزود: این بحث ها ادامه یافت و کار به اعتراض دانشکده علوم آب اهواز رسید اما «زرگرپور» همچنان بر اجرای طرح انتقال آب اصرار داشت.

وی ادامه داد: در آن زمان سومین طرح انتقال آب از سرشاخه های کارون به زاینده رود موسوم به «کوهرنگ ۳» بدون منابع اعتباری ملی و بعد هم با منابع ملی اجرا شد. در حالی که طرح فقط مطالعات فنی داشت و فاقد مطالعات زیست محیطی و اجتماعی بود.

خدابخشی با بیان اینکه آورد فعلی زاینده رود طبیعی نیست گفت: آب موجود در زاینده رود به دلیل بهره برداری از طرح های انتقال آب قبلی است. آورد طبیعی زاینده رود ۸۰۰ میلیون مترمکعب است که با کمک طرح های انتقال آب اکنون به یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است.

وی اظهار کرد: در سال ۸۲ این بحث به رسانه ها کشید و بعد از آن در سال ۸۷ موضوع برگزاری همایش بزرگی در اهواز شد. از اینجا بود که حساسیت و واکنش مردم به این رویدادها افزایش یافت.

خدابخشی با اشاره به اینکه «زرگرپور» اکنون استاندار اصفهان شده است، گفت: چیدمان مدیریتی در حال حاضر به شکلی است که نشان می دهد قرار است طرح های انتقال آب به صورت قطعی اجرایی شود.

رئیس انجمن صنفی مهندسان آب خوزستان تصریح کرد: در برنامه ریزی ها آمار واقعی آورد کارون در نظر گرفته نشده و تصمیم گیری ها بر اساس یک خطای کارشناسی است. این مسئله مشکلات بسیاری برای خوزستان به وجود آورده و شوری آب رودخانه بسیار بالا رفته است به طوری که شرایط بحرانی و به «خط قرمز» رسیده است.

خدابخشی تصریح کرد: دیگر کار از بحث کارشناسی خارج شده است و مردم به ویژه جوانان دارند تصمیم می گیرند. البته بهتر است از این به بعد کار را به کارشناسان بسپارند و به مسئولان فرصت دهند تا موضوع را دنبال کنند.

یک سوال ساده

نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی نیز با حضور در جمع مردم از دولتمردان خواست که مطالبه به حق خوزستانی ها را ببینند زیرا مردم با این حرکت خود اعلام کردند که نجات کارون، نجات خوزستان است.

سید شریف حسینی با بیان اینکه این حرکت نمادین همراه با آرامش کفایت می کند که آقایان صدای مردم را بشنوند، تصریح کرد: تمام ۱۸ نماینده خوزستان در مجلس در کنار مردم پیگیر موضوع هستند و با تمام توان از انتقال آب کارون به هر نقطه دیگر جلوگیری می کنند.

وی با اعلام اینکه این حرکت نمادین کار سیاسی و امنیتی نیست، افزود: این حرکت یک کار فرهنگی اجتماعی است و مردم به این وسیله می گویند که به این آب نیاز دارند و زندگیشان با این رودخانه پیوند خورده است.

وی با تاکید بر اینکه نمی توان برای آباد کردن یک منطقه، منطقه دیگری را از بین برد، افزود: اگر حل مشکل آب شرب مد نظر باشد، در حال حاضر در دنیا از روش های مختلفی مانند شیرین کردن آب استفاده می کنند اما اینکه آب موردنیاز صنعت و کشاورزی خوزستان را برای مصارف صنعت و کشاورزی استان دیگری منتقل کنند، نه کارشناسی است و نه صرفه اقتصادی دارد. مردم و مسئولان هم با آن مخالف هستند.

عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: دولت آقای روحانی برای امید به مناطق آمده به همین دلیل امیدواریم این آب در خوزستان بماند و استفاده شود.

وی با اشاره به تحلیل های اشتباه درباره وجود آب مازاد در خوزستان، گفت: برخی تصور می کنند آب کارون به خلیج فارس می ریزد. از این افراد می خواهیم بیایند و ببینند که اینگونه نیست و اکنون آب دریاست که به کارون نفوذ می کند و آب شیرین را شور کرده است.

عضو مجمع نمایندگان خوزستان از موافقان طرح انتقال آب کارون به اصفهان خواست که به یک سوال ساده پاسخ دهند: آیا آب به اندازه کافی برای انتقال وجود دارد؟

وی افزود: اگر جواب این سوال مثبت است، چرا درخواست برای تخصیص آب به ۷۰ هزار هکتار زمین کشاورزی خوزستان روی میز مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان به دلیل نبود آب محقق نمی شود و در صورتی که آبی برای انتقال وجود ندارد، چرا می خواهند آب را منتقل کنند؟

حسینی تصریح کرد: در حال حاضر سه طرح کوهرنگ یک، ۲ و ۳ برای انتقال ۲۵۰ میلیون مترمکعب اجرا شده است و مخالفت خوزستانی ها با اجرای طرح «بهشت آباد» است که برای انتقال یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب برنامه ریزی شده و تا ۴ میلیارد مترمکعب نیز قابل افزایش است.

وی درباره اینکه آیا نمایندگان استان مجلس نهم نیز مانند مجلس هشتم در صورت انتقال آب استعفای دسته جمعی می دهند، تصریح کرد: نمایندگان در موضوع انتقال آب متحد هستند. اما در صورتی که این طرح اجرا شود من دیگر حضورم را در مجلس ضروری نمی بینم.

۴۵۰ میلیارد تومان ضرر

عضو هیئت علمی دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران نیز با حضور در این مراسم نمادین، آن را یک اعتراض کاملا علمی و منطقی نسبت به هدرروی منابع ملی دانست که هیچگونه شائبه سیاسی و منطقه ای در آن نیست.

مهدی قمشی افزود: در این مدت شاهد بودیم که با دلایلی غیرعلمی و توجیهات غیرتخصصی، آب به مناطقی منتقل می شود که با راهکارهای دیگر مشکلشان قابل حل است.

وی با اشاره به اینکه طرح جدید انتقال آب کارون به فلات مرکزی موسوم به «بهشت آباد» یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب را منتقل می کند، اظهار کرد: به ازای هر ۱۰۰ میلیون مترمکعبی که سالانه در این طرح از کارون منتقل شود، فقط از نظر منافع برق آبی و نیروگاه ها، سالانه ۴۵۰ میلیارد تومان خسارت به کشور وارد می شود.

قمشی انتقال آب از منطقه ای که در آن منافع اقتصادی، اجتماعی و… بیشتری دارد به استانی که منافع کمتری حاصل می کند را کاری غیرعلمی عنوان کرد و گفت: بنابراین دلیلی ندارد آب را از جایی که بهره برداری مطلوب می شود به محل دیگر ببریم که ضرر دارد.

وی اظهار کرد: از مشکل کم آبی بسیاری از مناطق اطلاع داریم اما نمی توان برای آباد کردن یک استان به دیگر مناطق ضرر وارد کرد. مشکل کم آبی دیگر استان ها با مدیریت تقاضا، بهبود یا تغییر روش های آبیاری، فرهنگسازی و تغییر الگوی کشت باید حل شود.

این محقق و استاد علوم آب تصریح کرد: خوزستان ۳ میلیون هکتار زمین قابل کشت دارد که به دلیل کمبود آب، لم یزرع باقی مانده این در حالیست که با آب هایی که وارد خوزستان می شود فقط می توانیم ۱.۶ میلیون هکتار از این اراضی را کشت کنیم.

وی تاکید کرد: مسئولان وزارت نیرو باید بدانند راه حل آسان همیشه صحیح نیست و نباید فشارهای سیاسی را به کارهای تخصصی و علمی ترجیح دهند.

قمشی با بیان اینکه وزارت نیرو باید منافع ملی را پاسداری کند، اظهار کرد: این وزارتخانه نه تنها در مقابل مردم اصفهان و یزد و کرمان، بلکه در قبال مردم خوزستان نیز تعهد دارد. خوزستانی ها آب را با شوری بسیار بالا و در حدود ۳ هزار میکروموس دریافت می کنند که در سایر استان ها بی سابقه است.

آرایش جنگی

رئیس نظام صنفی کشاورزی خوزستان نیز در این مراسم نمادین گفت: سازمان آب و برق خوزستان در بالادست اهواز تا ماهشهر و هفتکل و رامهرمز به درخواست هیچ کشاورزی برای تخصیص آب جواب مثبت نمی دهد.

مسعود اسدی تصریح کرد: دشتهای وسیعی که با اعتبار ناچیز می توانند آبرسانی شوند لم یزرع مانده اند این در حالیست که برای انتقال آب کارون به فلات مرکزی قرار است ۷۵ کیلومتر خط انتقال در عمق ۳۰۰ کیلومتر احداث کنند.

وی تاکید کرد: بهره مندی از آب شرب حق همه مردم کشور است، اما انتقال آب برای صنعت و کشاورزی خیانت به تمام کشور است.

رئیس مجمع تشکل های کشاورزی ایران گفت: در نامه ای که پیش از این به نماینده ولی فقیه در خوزستان و عضو مجلس خبرگان نوشته بودم اشاره کردم که در اصفهان برای انتقال آب کارون آرایش جنگی گرفته اند. آنها از لحاظ قدرت در دولت و مجلس مشکلی ندارند اما ما به عدالت و تدبیر رئیس جمهور امید داریم که مانع اجرای این طرح غیرکارشناسی شود.

اسدی اظهار امیدواری کرد که این حرکت مسالمت آمیز و دموکراتیک از اجرای طرحی که نه به صلاح مملکت است و نه به صلاح خوزستان جلوگیری کند.

شورآبه کارون

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز با حضور در این مراسم نمادین، با بیان اینکه «کارون» شاهرگ حیات اقتصادی و نماد شکل گیری تمدن های ایران و بین النهرین است، گفت: به واسطه وجود این رودخانه بزرگترین سدهای کشور با مقیاس جهانی برای یک هدف دراز مدت اجرا شده و هر گونه تغییر در میزان دبی رودخانه می تواند یکی از بزرگترین سرمایه گذاری های تاریخ کشور را در استان دچار مشکل کند.

احمدرضا لاهیجان زاده افزود: خوزستان قطب تولیدات کشاورزی، برق و انرژی، نفت و پتروشیمی و فولاد است و در کنار این بحث اقتصادی مستقیم، با کاهش آب رودخانه به دلیل بالا بودن آب زیرزمینی در جلگه خوزستان مسیر رودخانه تبدیل به زهکش شده و آب شور اراضی جلگه ای نیز به رودخانه راه پیدا می کند. به این ترتیب رودخانه تبدیل به شورآبه و به تبع آن تمام خاک حاصلخیز خوزستان در کوتاه ترین زمان به بیابان مبدل می شود.

وی از بین رفتن میلیون ها اصله نخیلات، در آبادان و خرمشهر و تهدید آب شرب میلیون ها نفر در استان را از صدمات جدی وارد شده به این رودخانه در اثر انتقال آب عنوان کرد و افزود: با کاهش آب، رودخانه قدرت خودپالایی خود را از دست می دهد و به سوی بی هوازی شدن و غیرقابل استفاده بودن سوق پیدا می کند.

سرنوشت طرح رهبری

معاون برنامه ریزی و عضو هیئت مدیره سازمان آب و برق خوزستان نیز در حاشیه این تجمع انجام مطالعات جامع روی حوضه آبی کارون را خواستار شد.

محسن ذیحجه زاده گفت: منابع آب، ملی و موهبت خدایی است. شهروندان اهواز و اصفهان نیز از نظر ما با هم یکسان هستند. اما اگر قرار باشد آبی انتقال پیدا کند باید بر اساس مطالعات جامع در کل حوضه باشد.

وی افزود: ما نیز برای آب شرب اصفهان و یزد نگران هستیم اما باید این مساله در نظر گرفته شود که انتقال آب بر روی تمام حوضه چه اثری خواهد داشت.

ذیحجه زاده تصریح کرد: مطالعات طرح موسوم به «بهشت آباد» به تایید استان و تمام دست اندرکاران نرسیده است.

وی اظهار امیدواری کرد: با حضور چیت چیان وزیر نیروی جدید طرح ها به صورت کارشناسی اجرا شود و طرح انتقال آب در صورتی اجرایی شود که آب شرب، کشاورزی، صنعت، شیلات، گردشگری و… در خوزستان آسیب نبیند. علاوه بر این در اجرای طرح ها مطالعات آمایش سرزمین نیز لحاظ شود.

به گفته وی، برنامه ریزی باید به صورتی باشد که طرح توسعه کشاورزی خوزستان موسوم به طرح مقام معظم رهبری نیز اجرایی شود.

دهدشتی نماینده مردم آبادان در مجلس، اسحاقی فرمانده نیروی انتظامی خوزستان، رامی علاسوند و احمد باورساد از اعضای شورای شهر اهواز، افشین حیدری مدیرکل میراث فرهنگی استان، حجت الاسلام کلاه کج رئیس کتابخانه های عمومی اهواز و… از دیگر افرادی بودند که در این تجمع از مردم حمایت کردند.

 یر ۳۰ ساله ها

تشکل مردمی «رفتگران طبیعت» که از تعدادی از جوانان دوستدار محیط زیست کمتر از ۳۰ سال تشکیل شده، نیز از شرکت کنندگان در «زنجیره مردمی حفاظت از کارون» دعوت کرد که طوماری را با این مضمون امضا کنند: «کارون یادآور تاریخ پر از حماسه و ایثار مردم خوزستان است. کارون سمفونی وحدت ملت ایران است. با انتقال غیرعلمی آب، حیات کارون را به خطر نیندازیم. ضمن تشکر و حمایت از مواضع مقتدایی استاندار خوزستان، خواهان لغو پروژه انتقال آب کارون هستیم».