به گزارش خبرنگار خورنا از اهواز در این نشست که با همکاری کارگروه تاریخ انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان برگزار شد اشکان زارعی رئیس کارگره تاریخ انجمن تاریانا خوزستان گفت: پیش از دوران فردوسی آنچه که ایران را نگه داشته بود بیشتر هوشمندی و زیرکی قلم بدستان و شخصیت‌های فرهنگی مانند بوسهل زوزنی، سیبویه، ابن مقفع و خاندانهایی مانند نوبختی و برامکه بوده است که البته تلاشهای سردارانی چون بابک، المقنع، به‌آفرید، استادسیس، سندباد، ابومسلم خراسانی و یعقوب لیث صفاری را هم نباید در این زمینه نادیده گرفت. ولی در سده چهارم هجری قمری که فردوسی در آن زندگی می‌کند دیگر نه از آن سرداران و قهرمانان ایرانی و نه از آن جنبش‌های فکری مانند شعوبیه یا وزرا، قلم بدستان و دیوان سالاران ایرانی نشانی است.
این دکترای تاریخ ادامه داد: همچنین افزون بر این از سده چهارم به بعد نیز ایرانیت با یک رقیب تازه به نام ترکان آسیای میانه شامل غزنویان و سلجوقیان رو به رو است که فردوسی هم در این زمینه بدرستی می‌گوید که ایران میان دو سنگ آسیاب ترکان و اعراب قرار گرفته است. بنابراین رقابتی که این دو باهم داشتند از یک سو و نبود مردان میهن پرست و برخی بی تفاوتی‌ها در آن دوران باعث شد که ایرانیت در تنگاه قرار بگیرد.

زارعی عنوان کرد: در این بزنگاه فردوسی که خود برآمده از دهگانان و خانواده‌های دارا و ثروتمند ایرانی است به میدان می‌آید و با بهره برداری از خدای‌نامه‌های گذشته، تاریخ ایران در دوره چهار خاندان پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان و در سه بخش استوره‌ای، پهلوانی و تاریخی در قالب چامه می‌سراید تا نه تنها تاریخ ایران را به زخ این رقبا بکشاند بلکه اعتماد به نفسی هم که در جامعه ایران داشت از دست می‌رفت را دوباره زنده کند.

وی یادآور شد: آنچه که فردوسی در این دوران در قالب کتاب شاهنامه آفرید فراتر از یک آفرینش ادبی بوده است. چراکه فردوسی در این کتاب، همه ایران را چه برای زمان حال خودش و چه برای آیندگان سرود. برای همین است که در تاریخ دیرینه سال ایران، همواره شاهنامه یک ابزاری برای ماندگاری ایران و ایرانیت بوده است.

رئیس کارگره تاریخ انجمن تاریانا خوزستان افزود: از سوی دیگر آن‌چه شناسه ملی ایرانی را از سایر تمدن‌های باستانی ممتاز می‌سازد، جهان‌بینی نهفته در این شناسه ملی است. جهان بینی که با بهره‌گیری از خرد و داد بر سه ستون خدا‌شناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی استوار است و فردوسی هوشمندانه آن‌ها را در قالب شاهنامه بازگو کرده است.

زارعی در پایان گفت: بی‌گمان ۲۵ اردیبهشت افزون بر نکوداشت فردوسی، پاسداشت ملت بودن ایرانیان و بزرگداشت اندیشه‌ٔ ایران‌شهری است که همانا برآمده از خدا‌شناسی، دین‌باوری، خرد‌گرایی و داد‌گستری ایرانیان است.

در ادامه این نشست نیز یوسف لیموچی دکترای زبان و ادبیات فارسی اظهار کرد: خرد واژه اوستایی بوده که در لغتنامه دهخدا به معنای فراست، دانایی، تدبیر، ادراک، دانش و…آمده است و خداوند به عنوان کنترل کننده امورات عالم هستی، مظهر خرد برتر است.
وی درباره جایگاه خرد در شاهنامه فردوسی بیان کرد: شاهنامه فردوسی با حدود ۶۰ هزار بیت با خرد آغاز می‌شود “به نام خداوند جان و خرد کزین برتر، اندیشه بر نگذرد” این بهترین تعریف برای خداوند است. یعنی وقتی بتوانی عقل، جان و روح خود را بشناسی خدا را هم خواهی شناخت. چراکه انسان دارای روح و خرد خدایی بوده که بدون آن تنها گوشت، پوست و استخوانی بی ارزشی است.

این دکترای زبان و ادبیات فارسی ادامه داد: همچنین خرد از بن مایه‌های اصلی تمامی اشعار فردوسی در شاهنامه است. او در این کتاب، خرد را برترین آفریده خداوند دانسته که وظیفه خطیر راهنمایی انسان را برعهده دارد. (خرد بهتر از هر چه ایزد بداد/ستایش خرد را به از راه داد/خرد رهنمای و خرد دلگشای/خرد دست گیرد به هر دو سرای)

لیموچی گفت: فردوسی در شاهنامه خرد را نیز ستوده دانسته و مانند آنچه که در آئین مزدایی است قرین خیر و نیکی می‌داند (مگرد هیچگونه به گرد بدی به نیکی بیارای اگر بخردی). علاوه بر این فردوسی خرد را نیز سرچشمه همه نیکی‌ها و ویژگی‌های نیک می‌داند (تو چیزی مدان کز خرد برتر است/خرد بر همه نیکویی‌ها سر است/که ما را مروت خرد داد و شرم/جوانمردی رآی و آواز نرم).

وی عنوان کرد: در شاهنامه، خرد آن چیزی است که ما را به خیر و نیکی برساند و از کردار بدی دور کند (هرآن کس که او شاد شد از خرد/ جهان را به کردار بد نسپرد). همچنین فردوسی در شاهنامه می‌گوید کسی که از بدی بترسد و خویشتن داری داشته باشد این نشانه خرد است (نخستین نشان خرد آن بود که از بد همه ساله ترسان بود).

این دکترای ادبیات فارسی با اشاره به این بیت شاهنامه (هر آن کس که گردد ز راه خرد/ سرانجام پیچد به کردار بد) گفت: فردوسی در این بیت، خرد را مساوی با خیر و نیکی می‌داند و می‌گوید که هرکس از خرد دوری کند به بدی می‌گراید و سرانجام آن رنج و عذاب است.

لیموچی ادامه داد: شاهنامه همچنین راه دین و خرد را یکی می‌داند و خرد را اسباب ارجمندی انسان در هر دو جهان معرفی می‌کند و بازگشتن از خرد را نیز مانند رویگردانی از دین دانسته که همراه با مجازات خداوندی است (خرد را و دین را رهی دیگرست/سخنهای نیکو به بند اندرست/بدیدند پادافره ایزدی/چو گشتن با از راه بخردی)

وی در پایان اظهار کرد: فردوسی در کنار بزرگداشت خرد، می‌گوید همانطور که شما از جسم تان محافظت می کنید که بیمار نشوید باید از خرد خود نیز مراقبت کنید (نگهدار تن باش و آن خرد/چو خواهی که روزت به بد نگذرد)

به گزارش خورنا اجرای نقالی و موسیقی سنتی به همراه چند برنامه متنوع دیگر از جمله برنامه‌های جانبی نشست بزرگداشت فردوسی و پاسداشت زبان فارسی در اهواز بود.