به گزارش خورنا محمدصادق حسنوند رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: توقف مصرف مازوت در ۳ نیروگاه توسط دولت چهاردهم می‌تواند فرصت باشد، اما مساله مهم داشتن برنامه و نصب تجهیزات کنترل آلودگی هوا روی صنایع و نیروگاه‌هاست که برای رسیدن به آن باید سرمایه‌گذاری سرعت بگیرد.

وی افزود: در حال حاضر آلودگی هوا مهم‌ترین عامل خطر محیطی است، یعنی مهم‌ترین آلودگی محیط زیستی است که نه‌فقط سلامت مردم کشور ما، بلکه سلامت مردم جهان را به خطر می‌اندازد. بر اساس رتبه‌بندی‌هایی که وجود دارد، از بین عوامل خطر و ریزفاکتورها، آلودگی هوا چهارمین عامل خطر است و حتی گاهی سومین عامل هم شناخته می‌شود.

وقوع ۵۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور

حسنوند اظهار کرد: اطلاعات مرکز تحقیقات آلودگی هوا که داده‌های آن از ایستگاه‌های پایش سراسر کشور گرفته شده، نشان می‌دهد سال گذشته حدود ۵۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور رخ داده است. این تعداد مرگ بین ۱۰ تا ۱۲ درصد از کل موارد مرگ در کشور را به خود اختصاص داده است.

وی ادامه داد: سالانه حدود ۴۵۰ هزار مورد مرگ ناشی از عوامل مختلف مانند تصادف و بیماری در کشور اتفاق می‌افتد که از این تعداد ۵۰ هزار مورد آن به آلودگی هوا منتسب است، یعنی تقریبا حدود ۱۲ درصد از کل موارد مرگ را به خودش اختصاص می‌دهد.

وجود ۲۰۰ تا ۳۰۰ ایستگاه پایش آلودگی هوا در کشور

این مسئول گفت: بنابراین آلودگی هوا یکی از عوامل خطر جدی و مهم‌ترین آلاینده محیط زیستی است که سلامت مردم را تهدید می‌کند. روند تغییرات آلودگی هوا را بر اساس داده‌های به دست آمده از ایستگاه‌های پایش دریافت می‌کنیم.

وی افزود: در کشور ۲۰۰ تا ۳۰۰ ایستگاه پایش وجود دارد که تعدادی از آنها وابسته به سازمان حفاظت محیط زیست، برخی متعلق به شهرداری‌ها و تعدادی نیز متعلق به وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی است. این ایستگاه‌ها اندازه‌گیری غلظت آلاینده‌های هوا را انجام می‌دهند. ما در دانشگاه علوم پزشکی تهران هر سال این داده‌ها را دریافت و تحلیل و روند تغییرات آلاینده‌های هوا و اثرات آن را برآورد می‌کنیم.

۴ سال رکوردزنی یک آلاینده هوا در کشور

حسنوند بیان کرد: مهم‌ترین آلاینده‌ای که در حال حاضر در کشور وجود دارد و تعداد روزهای ناسالم را رقم می‌زند، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است. این آلاینده تقریبا از سال ۱۳۹۰ تاکنون اندازه‌گیری می‌شود.

وی ادامه داد: سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ روند تغییرات این آلاینده کاهشی بود، یعنی بهترین سال از لحاظ آلودگی هوا تاکنون سال ۱۳۹۷ بوده که علت آن هم ناپایداری جوی و بارندگی‌های مناسب در کشور بود. بعد از آن، سال‌های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ یعنی ۴ سال متوالی تقریبا روند افزایش غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون را داشتیم و به عبارتی رکورد افزایش آلاینده هوا در آن ۴ سال زده شد.

غلظت یک آلاینده ۵.۵ برابر حد سلامت

رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا گفت: سال ۱۳۹۷ که بهترین شرایط جوی را داشتیم هم میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون مثلا در شهر تهران ۲۷ میکروگرم بر متر مکعب بود که این عدد تقریبا ۵.۵ برابر حد سلامت است، یعنی در بهترین سال هم غلظت آلاینده‌ها ۵.۵ برابر حد سلامت بود.

وی افزود: در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ رکورد افزایش غلظت ذرات معلق رقم خورد. غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون حدود ۳۰ درصد در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ افزایش یافت. اما در سال ۱۴۰۲ به طور متوسط حدود ۱۵ درصد غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون کاهش یافت.

حسنوند تاکید کرد: بنابراین همواره شاهد تغییراتی در آلاینده ۲.۵ میکرون هستیم. در واقع معمولا آلاینده‌های هوا که چندان تحت تاثیر عملکردی نیستند یا برنامه‌های کنترلی ندارد، عمدتا تحت تاثیر شرایط جوی قرار می‌گیرند. یعنی اگر سالی پربارش باشد و ناپایداری جوی داشته باشیم، غلظت آلاینده‌ها کم می‌شود و برعکس، اگر هوا پایدار باشد، غلظت آلاینده‌ها افزایش می‌یابد.