ادعای وزارت نیرو: سد چمشیر باعث شوری بیشتر رودخانه زهره نمی‌شود
به گزارش خورنا وزارت نیرو در دفاع از آبگیری سد چمشیر نوشت: همزمان با فرا رسیدن موعد آبگیری سد چمشیر و در شرایطی که تمامی مطالعات کارشناسی و تخصصی پیرامون شرایط این سد برای آغاز بهره‌برداری به پایان رسیده، طرح برخی ابهام‌ها فضای مجازی و افکار عمومی را تحت تأثیر قرار داده است، این در حالی است که تحقیقات متعدد علمی ادعاهای مطرح‌شده را رد می‌کند.
از جمله ابهام‌هایی که درباره سد چمشیر مطرح میشود، ادعای وجود لایه‌های نمکی در مخزن و اطراف سد چمشیر است. این ادعا و ابهام در حالی از سوی برخی فعالان و دوستداران محیط زیست مطرح میشود که بررسی‌های علمی مشاوران، مجریان سد و نیز مراکز دانشگاهی چنین موضوعی را تأیید نمی‌کند و منشأ شوری کنونی آب رودخانه زهره را لایه‌های نمکی نمی‌دانند، بلکه منشأ آن آب‌های سازندی پرفشار اعماق زمین عنوان میشود.
افزایش ناگهانی مقدار EC نمی‌تواند ناشی از انحلال لایه‌های نمکی باشد
به طور مثال محمدی بهزاد و همکاران در مقاله‌ای علمی پژوهشی که در سال ۱۳۹۴ و با عنوان بررسی منشأ شوری آب رودخانه زهره در فصلنامه تخصصی زمین شناسی کاربردی پیشرفته به چاپ رسید، اینگونه نتیجه می‌گیرند که در زون اصلی شورکننده آب رودخانه افزایش ناگهانی TDS به میزان ۱۱۲۱ میلی‌گرم بر لیتر با افزایش چشمگیر غلظت یون‌های کلر و سدیم همراه است و واضح است که این افزایش ناگهانی مقدار EC در یک فاصله نسبتاً کوتاه نمی‌تواند ناشی از انحلال لایه‌های نمکی بطور مستقیم توسط آب رودخانه باشد.
همچنین در صفحه ۶ مقاله مورد اشاره صراحتاً آمده است که هیچگونه شواهد سطحی (لایه‌های نمکی) وجود ندارد که بتواند باعث تغییر اینچنینی کیفیت آب رودخانه شود و منشأ اصلی شوری آب رودخانه زهره شورابه‌های نمکی نسبتاً عمیق درون سازند گچساران است که در زون اصلی آلوده کننده از اعماق زمین به سطح رودخانه نفوذ می‌کند و باعث شور شدن آب رودخانه شده است.
منشأ شوری آب رودخانه زهره آب سازندی پرفشار است
در رابطه با منشأ شوری آب رودخانه زهره علاوه بر مقالات علمی موجود، مهندس حسن بهبودی یکی از مهندسان اجرایی پروژه سد چمشیر نیز به (پاون) گفت: مطالعات به ما نشان داد منشأ شوری آب رودخانه زهره پدیده‌ای در سازند گچساران به اسم آب سازندی پرفشار است که اصطلاحاً به آن آب abnormal یا غیرهنجار می‌گویند و آب‌هایی هستند که صد‌ها متر زیر زمین در زیر فشار سنگ‌ها محبوس شده‌اند؛ آب‌های شور و اشباعی که چون بین لایه‌ها محبوس شده‌اند، نمی‌توانند بالا بیایند و نشت جزیی و موضعی این آب‌ها آن هم ۲۸ کیلومتر بالاتر از مخزن سد، منشا شوری رودخانه است.
بهبودی همچنین با رد هرگونه امکان برقراری ارتباط هیدرولیکی آب مخزن با آب‌های شور لایه‌های زیرین تأکید کرد: مطالعات نشان می‌دهد منشأ آب‌های شوری که وارد رودخانه زهره می‌شوند، در عمق ۳۰۰ متری بوده و با سطح زمین فاصله دارند و این در حالی است که ارتفاع آب مخزن در این محدوده‌ها کمتر از ۱۰۰ متر است؛ لذا عملاً امکان برقراری ارتباط میان آب‌های سازندی پرفشار با آب ذخیره شده در مخزن سد وجود ندارد.
جدا از اشاره به منشأ شوری آب رودخانه زهره و نقش آن در تشدید شوری آب سد چمشیر، ابهام دیگری که پیرامون سد مطرح میشود، قرارگیری سد چمشیر بر روی سازند گچساران و تشبیه آن به سد گتوند است؛ تشبیه و ابهاماتی که طرح می‌شوند تا اینگونه نتیجه بگیرند که سرنوشت سد چمشیر شبیه سد گتوند خواهد بود.
این انتقاد و ابهام نیز در حالی مطرح میشود که اولاً بررسی‌های زمین شناسی نشان می‌دهد تنها ۳۶ درصد از مخزن سد چمشیر بر روی سازند گچساران قرار دارد و ثانیاً صرف قرارگیری یک سد بر روی سازند گچساران نمی‌تواند به معنای شور شدن آب پس از آبگیری سد باشد.
کما اینکه ۸۰ درصد از مساحت سد کوثر نیز که با اهداف شرب و کشاورزی در نزدیکی سد چمشیر احداث شده بر روی سازند گچساران قرار دارد، ولی در طول نزدیک به ۲۰ سال بهره‌برداری نه تنها با مشکلی در رابطه با کیفیت آب رو به رو نشده است، بلکه در برخی مواقع با رهاسازی آب با کیفیت پشت سد تلاش شده تا کیفیت آب شرب مناطق پایین دست افزایش یابد.
به طور مثال در مرداد سال گذشته و زمانی که به واسطه مشکلاتی که پیرامون کیفیت آب شرب در شهرستان هندیجان استان خوزستان رقم خورد، شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد با رها سازی ۲۰ میلیون مترمکعب از آب‌های ذخیره شده در پشت سد کوثر به تعدیل کیفیت آب شرب در این شهرستان کمک کرد.
مستند به موارد ذکر شده و با توجه به اینکه ۷۰ درصد آب رودخانه زهره در محل احداث سد چمشیر در فصل زمستان و بهار به واسطه بارش‌های سیلابی است و چنانچه ذخیره نشود به دریا می‌ریزد، پیش بینی میشود بهره برداری از سد چمشیر نه تنها مشکلی در تشدید شوری آب رودخانه و سد ایجاد نکند، بلکه به افزایش کیفیت آب شرب و نیز توسعه کشاورزی و صنعت منطقه کمک کند.