دستاوردسازی دولت رئیسی با خبر خوش فیک!
روزنامه توسعه ایرانی نوشت: روز یکشنبه نورنیوز، رسانه شورای عالی امنیت ملی خبر از آزادی هفت میلیارد دلار دارایی بلوکه شده ایران در کره جنوبی در ازای آزادی باقر و سیامک نمازی داد؛ هفت میلیاردی که از زمان پاره کردن برجام توسط دونالد ترامپ در کره جنوبی بلوکه شده است
در تمام این سال‌ها ایران بارها برای آزادسازی این دلارها تلاش کرد. در دولت حسن روحانی و زمانی که عبدالناصر همتی، مدیرکل بانک مرکزی بود، ایران به دفعات یا هیأت‌های مذاکره‌کننده برای آزادی این دلارها به سئول فرستاد یا میزبان هیأت‌های کره‌ای برای گفت‌وگو در این باره شد.
به هزار زبان متوسل شد؛ تهدید کرد، گلایه کرد، خواهش کرد اما کره‌ای‌ها هر بار با این استدلال که آمریکا اجازه رفع مسدود شدن دارایی ایران رانمی‌دهد و در صورت آزادی دلارها، سئول را تنبیه خواهد کرد، پول‌های ایران را آزاد نکرد. آزادی این بخش از میلیاردها دلار دارایی ایران در کشورهای دنیا، از عهده دولت روحانی برنیامد. خبر روز یکشنبه رسانه شورای عالی امنیت ملی اما می‌توانست دستاوردی چشمگیر و قابل توجه در کارنامه یک سال و اندی ابراهیم رئیسی باشد که دولتش با توجه به ناکامی‌ها در مهار تورم، احیای برجام، ساخت مسکن و به طور کلی تحقق وعده‌های انتخاباتی؛ به دولت «بی‌دستاورد» معروف شده است.
از این رو پس از آنچه نورنیوز منتشر کرد، رسانه‌های بسیاری آن را بازنشر دادند و تایید کردند. حتی برخی رسانه‌های خارجی نیز به آن پرداختند. ایرنا، خبرگزاری دولت آزادی دلارها در ازای نمازی‌ها را نتیجه گمانه‌زنی‌های ابراهیم رئیسی با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در جریان سفر اخیر او به نیویورک دانست و فارس درباره این خبر با اشاره به اعتراضات خیابانی این روزها نوشت: «اینکه در این شرایط آمریکا حاضر شده برای مبادله نمازی‌ها دلار آزاد کند یعنی رسما اغتشاشگران در خیابان سر کار هستند و نظام جمهوری اسلامی ایران با رویکردها و سیاست‌ورزی خود پابرجا خواهد بود.»
تکذیب مقامات و تایید یک رسانه
دیروز اما در حالی که تنها یک روز از تحلیل و تفسیرها درباره آزادی پدر و پسر متهم به جاسوسی در ایران و آزادی دلارهای ایرانی می‌گذشت، مشخص شد که آن خبر خوش فیک بوده است!
ابتدا چند نهاد آمریکایی و مشخصا شورای امنیت ملی آمریکا آن را تکذیب و اعلام کرد هیچ توافقی مبنی بر آزادسازی دلارهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی وجود ندارد و آمریکا نیز برنامه‌ای برای رفع بلوکه شدن این دلارها ندارد.
ساعاتی بعد ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران این ادعا را تایید کرد و گفت که آزادی نمازی‌ها ارتباطی با آزادی اموال بلوکه شده ایران ندارد. او در نشست خبری خود با خبرنگاران، آنها را به اظهارات روز یکشنبه غریب‌آبادی، دبیر کل ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ارجاع داد که گفته بود آزادی نمازی‌ها در چارچوب اقدامات انسان‌دوستانه بوده است.
علی‌رغم تکذیب مقامات ایرانی و آمریکایی، خبرگزاری تسنیم اما ساعاتی بعد نوشت: «مذاکرات مربوط به تبادل زندانیان و آزادسازی منابع ارزی ایران در کشورهای خارجی، ماه‌ها قبل انجام شده بود لیکن طرف آمریکایی پس از چند بار کارشکنی، اخیرا برای اجرای توافقات قبلی اعلام آمادگی کرد.» این رسانه ادامه داد که «تنها مانع در این خصوص، تعیین حساب و بانک عامل مورد پذیرش طرفین بود که اخبار رسیده حاکی است این بانک هم در یکی از کشورهای منطقه تعیین شده و مورد توافق طرفین قرار گرفته است. همچنین «تبادل چهار زندانی در ایران با چهار زندانی در آمریکا به علاوه آزادسازی منابع ارزی ایران در کره جنوبی» مورد توافق قرار گرفته لیکن آزادی «باقر نمازی» که به دلایل انسان‌دوستانه انجام شده، ارتباطی به توافق ذکر شده ندارد.»
زوایای پنهان
خبر رسانه نزدیک به سپاه اما در حالی است که همچنان واشنگتن و مقامات آن حرفی از آزادسازی دلارهای ایران نزده‌اند. از سوی دیگر تکذیب ارتباط آزادی نمازی‌ها با دلارهای بلوکه شده و اظهارات درباره دلایل انسان‌دوستانه برای آزادی آنها، سوال‌برانگیز شده است.
در روابط سیاسی ایران و آمریکا، آزادی زندانیان معمولا همراه با بده- بستان امتیازها یا مبادله زندانی است. خبرگزاری فارس فروردین امسال درباره آزادی نمازی‌ها در ازای پول‌های بلوکه شده ایران، نوشت: «چرا باید آمریکا با پول‌های بلوکه‌شده ایرانی و به صورت یک‌طرفه با ایران مذاکره و معامله کند و در این بین، وزن مذاکرات به سمت طرف آمریکایی بیشتر بشود؟ چه کسی و یا چه کسانی در موضوع تبادل در حال رایزنی هستند که این‌چنین ارزان به دنبال آزادی خائنین آمریکایی هستند؟
قطعا هیچ عقل سلیمی قبول نمی‌کند که این معامله یک‌طرفه و بدون آزادی هیچ ایرانی و یا با چنین قیمت نازلی انجام شود و قطعاً این معامله با چنین شاخصه‌ای، خلاف عزت و مصلحت خواهد بود.»بر اساس آنچه فارس نوشته، آزادی زندانیان آمریکایی حتی در ازای پول‌های بلوکه شده ایرانی نیز ارزان و خلاف عزت و مصلحت است. از این رو پذیرش آزادی نمازی‌ها بدون مذاکره بر سر یک امتیاز برای ایران کمی سخت است. هرچند که برخی دیگر مطرح می‌کنند که کهولت سن باقر نمازی در این آزادی دخیل بوده است. آیا واسطه‌ها ایران را متقاعد کرده‌اند که نمازی‌ها را صرفا برای نشان دادن حسن نیتش آزاد و گرفتن امتیاز را به مرحله بعد موکول کند؟
آمریکا رکب می‌زند؟
اما حتی اگر بپذیریم که آزادی نمازی انسان‌دوستانه و بدون بده- بستان‌های مرسوم ایران و آمریکا درباره زندانی‌ها باشد، سوال دیگری که مطرح میشود، سرنوشت دلارهای بلوکه شده ایران است.
تلاش‌های چندساله برای آزادی دلارهای ایرانی آن را به پرونده‌ای برای محک زدن توان سیاسی دولتمردان تبدیل کرده است و توفیق در آن امتیازی مثبت در کارنامه عملکرد دولت رئیسی خواهد بود اما با بی‌اعتمادی که به آمریکا وجود دارد، چنین اتفاقی رخ خواهد داد؟ آیا آنچنانکه خبرگزاری فارس نوشته آمریکا مجوز آزادی آن دلارها را می‌دهد تا همه بدانند که «جمهوری اسلامی کماکان با رویکردها و سیاست‌ورزی‌های خود پابرجاست» یا اینکه آمریکا با بهره‌گیری از این فرصت برای فشار بیشتر بر ایران، راه دسترسی به این دلارها را بیش از پیش مسدود خواهد کرد؟
تا اینجای کار که واشنگتن اعلام کرده برنامه‌ای برای دادن چنین مجوزی ندارد. گذشته از آن چندین کشور اروپایی طرح تحریم‌هایی تازه علیه ایران به دلیل اعتراضات و مسائل حقوق بشری را ارائه کرده‌اند! کانادا نیز دیروز ۹ نهاد و مقام ارشد نظامی ایران را تحریم کرد. فشارها بر کشورهای غربی برای خودداری از هرگونه توافق و تسامح با ایران نیز وجود دارد. با این تفاسیر باید گفت که سرنوشت تمام دارایی‌های بلوکه شده ایران در کشورهای مختلف جهان دستخوش سیاست‌ها و وقایع مختلفی است که اخبار آزادسازی آنها را میان سراب و واقعیت سرگردان کرده است!