بعد از انتخابات آبان ماه آمریکا فضا برای احیای برجام بدتر از شرایط کنونی است/هر چه زمان می‌گذرد احتمال توافق کمتر میشود
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در پیش‌بینی خود از شرایط مذاکرات احیای برجام پس از نشست شورای حکام، گفت: «اختلافات پادمانی تبدیل به بهانه جدید غربی‌ها برای وقت‌کشی احیای برجام شده است. به هر حال از ابتدا یک اصلی برای مذاکرات برجام شکل گرفته بود، مبنی بر همه یا هیچ. بدین معنا که یا بر سر همه چیز توافق شود یا بر سر هیچی، توافق صورت نگیرد. یکی از مباحثی که باقی مانده بود، اختلافات پادمانی بود. یعنی سه سایت هسته‌ای ایران که آژانس ادعا‌هایی را درموردش مطرح کرده بود، و به ویژه بقایای سوخت تولید شده زیر پنج درصد که آژانس عنوان کرده بود که ایران آن‌ها را اعلام نکرده است و باید شفاف کند. در واقع یک پرونده باز که اگر برجام هم احیا می‌شد، این پرونده باز می‌ماند، چون ایران سابقه خوبی از بازماندن پرونده‌ها در اختلافات با کشور‌های غربی ندارد. به ویژه اینکه ابهامات این پرونده‌ها بر اساس اسناد ادعایی رژیم صهیونیستی است.»
وی ادامه داد: «ایران اعلام کرده بود که باید این پرونده‌ها بسته شود تا ما بر سر همه چیز توافق کنیم. آژانس هم این خواسته را نپذیرفت و بعد هم کشور‌های غربی توافق را به تاخیر انداختند.» فلاحت‌پیشه درباره جلسه شورای حکام، خاطرنشان کرد: «اتفاقی که اخیرا رخ داد، یک مقدار ابعاد قضایا را روشن‌تر کرد. بیش از ۵۵ کشور در شواری حکام به بیانیه‌ای رای دادند که متنش را آمریکا و سه کشور اروپایی عضو برجام تهیه کرده بودند. این بیانیه از ایران می‌خواست که با آژانس همکاری کند.»
این نماینده مجلس دهم درباره علت عدم صدور قطعنامه علیه ایران، بیان کرد: «به نظرم دلیلش این است که کشور‌های غربی می‌خواهند تا پیش از انتخابات نوامبر در امریکا، عملا با ایران توافقی صورت نگیرد تا در آن زمان ببینیم که چه اتفاق تازه‌ای در کنگره امریکا می‌افتد؛ بنابراین طرفین غربی دیگر به سمت توافق با ایران حرکت نکردند. در نتیجه با صدور بیانیه دیروز، عملا زمین بازی را عوض کردند. به بیانی دیگر زمین بازی را از وین سیاسی به وین فنی و هسته‌ای کشاندند.»
این تحلیلگر مسائل سیاسی تاکید کرد: «در طول دو ماه آینده، کشور‌های غربی فقط در قالب این بیاینه موضع‌گیری خواهند کرد و نوع توصیه‌ها و مذاکرات‌شان با ایران در این قالب است که ایران با آژانس همکاری کند تا بعد از آن که انتخابات در امریکا و البته در سرزمین‌های اشغالی فلسطین برگزار میشود، ببینیم چه ساز و کاری شکل می‌گیرد.»
فلاحت‌پیشه درباره ساز و کار محتملی که طرف مقابل چیده است، عنوان کرد: «معتقدم ساز و کاری که چیده‌اند این است که یک مقدار بیشتر از سیاست فشار حداکثری علیه ایران استفاده کنند. باورم بر این است که بعد از نوامبر، با توجه به پیش‌بینی‌هایی که از تحولات انتخاباتی در طرف‌های دشمن دیده میشود، یک فضای چالشی شکل می‌گیرد. این فضا حتما بدتر از شرایط کنونی است.»
رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در پاسخ به این پرسش که در صورت تحقق چنین امری ایران باید چه کند، گفت: «شخصا معتقدم که ایران تا الان یک ابزار در اختیار داشته و آن ابزار هسته‌ای بوده است. بدین معنا که ایران با پیشرفت‌های هسته‌ای، سعی کرده است توان چانه‌زنی خود را تقویت کند. به نظرم در زمینه تحریم، این موضوع توان چانه‌زنی ما برای مذاکرات را تقویت کرده است، ولی مهم‌ترین نقطه ضعف ایران که کماکان حفظ کرده، تدوام تحریم علیه ایران است. ایران باید گزینه‌هایی را تقویت کند که گذر زمان فقط به ضرر تهران نباشد. به بیانی دیگر، باید دنبال یک تاکتیکی باشد که وقت‌کشی فقط به ایران آسیب نزند و دیگران هم از این گذر زمان آسیب ببینند. آن موقع است که شرایط برای توافق مهیاتر خواهد شد.»
وی همچنین درپیش‌بینی خود از نتایج انتخابات میاندورهای کنگره امریکا و تاثیر آن بر مذاکرات، اظهار کرد: «نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون ۹ درصد محبوبیت بایدن و حزب او کاهش پیدا کرده و اکثریت ضعیف، به جای دموکرات‌ها، در اختیار جمهوری‌خواهان قرار می‌گیرد. اگر این اتفاق رخ دهد، جمهوری‌خواهان می‌توانند سنگ‌اندازی بیشتری در مسیر پنج بازوی اجرایی رئیس جمهور داشته باشند. همان بازو‌های اجرایی که بایدن می‌توانست در قالب احیای برجام، از ظریق تبادل نظر کنگره، با ایران توافقاتی انجام دهد. مهم‌تر این است که دموکرات‌ها تلاش داشتند که از احیای برجام به عنوان یک پیروزی در انتخابات میاندورهای یاد کنند، ولی الان این برگ برنده را در اختیار ندارند.»
این نماینده سابق مجلس ضمن اشاره به اینکه بخش اعظم مباحث در انتخابات به موضوع اوکراین، انرژی و مسائل داخلی آمریکا معطوف خواهد شد، گفت: «در سمت دیگر امکان افراطی‌تر شدن نتایج انتخابات در سرزمین‌های اشغالی، جایی که فعال‌ترین لابی علیه توافق برجام شکل گرفته است، وجود دارد. اما واقعیت این است که با توجه به ادامه تحریم‌ها، تا الان گذر زمان فقط به ضرر ایران تمام شده است.»
فلاحت‌پیشه در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه چه‌قدر امکان رسیدن به توافق طی دو هفته آینده وجود دارد، تصریح کرد: «الان شاخصی وجود ندارد. من فکر می‌کنم با بیانیه اخیر، کشور‌های غربی زمین بازی را عوض کردند. آنچه خواسته ایران برای توافق بود، یعنی برداشتن اختلافات با آژانس، حال غربی‌ها آن را به پیش شرط توافق تبدیل کردند. در واقع با این بیانیه، تا سه ماه آینده ایران را تحت فشار قرار می‌دهند که با آژانس همکاری کند. حال باید منظر ماند و گزینه ایران را هم دید. من معتقدم ایران باید گزینه‌ای را شکل دهد که این گذر زمان به ضرر کشور‌های دیگر هم تبدیل شود.»
این کارشناس سیاست خارجی همچنین در پاسخ به این سوال که چرا رویکرد ۲۰۱۵ در بحث آژانس در پیش گرفته نمی‌شود، گفت: «در سال ۲۰۱۵ به هر حال یک عزم سیاسی در دو طرف برای توافق وجود داشت. ولی روز به روز این عزم سیاسی در احیای برجام، به ویژه در کشور‌های غربی تضعیف شد. در واقع معتقدم که اگر قبل از جنگ اوکراین توافق صورت می‌گرفت، شرایط خیلی بهتر پیش می‌رفت و، چون غربی‌ها هم یک مقدار به انرژی ایران وابستگی پیدا کرده بودند، خودشان برای رفع موانع پیش‌قدم می‌شدند. ولی این کار صورت نگرفت و هر چه زمان می‌گذرد، بازهم این نظر من که قاعده همه یا هیچ به ضرر ایران تمام خواهد شد، اثبات میشود. چراکه ایران تحریم و گذر زمان به ضررش است. دیگر کشور‌ها گزینه‌های دیگری دارند که انرژی و اقتصاد خود را مدیریت کنند. واقعیت امر این موضوع است و به نظرم هر چه زمان می‌گذرد احتمال توافق کمتر میشود.»