گزارش تفصیلی خبرگزاری خورنا

نادر عسکری

معادن کوهی جوبجی واژه نام آشنای امروز رسانه ها و دغدغه امروز بخشی از تولید گران شهرستان رامهرمز است .معادن کوهی که نزدیک به ۱۵ سال است به عنوان قطب تولید شن و ماسه رامهرمز تبدیل گشته است و بخش زیادی از مصالح شهرستانهای اطراف را نیز تولید می کند.

قبل از معادن کوهی جوبجی ، بستر رودخانه اعلا به عنوان مواد اولیه تولیدگران شن و ماسه مورد استفاده قرار می گرفت که این معادن چندین دهه محل برداشت سنگ‌شکن دارانی بود که بدون توجه به اکوسیستم رودخانه حجم زیادی از بستر رودخانه رو تخلیه و باعث مشکلات زیست محیطی از جمله گودهای عمیق نیز در این منطقه شدند.از آنجایی که برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه وابستگی زیادی به بارندگی و آورد رودخانه از بالا دست بود متاسفانه خشکسالی های دو دهه گذشته باعث شد که این محل نتواند جوابگوی نیاز تولید گران باشد و لذا در اواسط دهه ۸۰ برداشت مصالح از بستر رودخانه اعلا در محدوده رامهرمز از سوی معاونت حفاظت و بهره برداری از آب های زیر زمینی استان خوزستان ممنوع اعلام شد و سازمان صنعت و معدن خوزستان معادن شن و ماسه کوهی جوبجی را به عنوان ذخیره گاه این تولیدگران اعلام می کند و اقدام به صدور پروانه بهره برداری از این معادن می کند. متاسفانه بی تدبیری سازمان صنعت و معدن استان خوزستان در قضیه معادن جوبجی مشهود است و به جای واگذاری این معادن به تولید گران حقیقی اقدام به واگذاری بخشی از این معادن به کسانی کرده است که صرفا فروشنده مواد این معادن هست و نقش دلالی را در این قضیه اجرا می کنند.
این که چطور می شود افراد انگشت شماری با رانت های مختلف اقدام به تصاحب حجم انبوهی از معادن کوهی کنند بدون اینکه تولید کننده باشند اگر خلاف قانون نباشد قطعا نشان از سیاست گذاری های اشتباه وزارت صنعت و معدن می باشد که صرفا باعث ایجاد طبقه ای رانت خوار و گردن کلفت کرده شده است که سود نجومی حاصل از فروش معادن به جیب این جماعت می رود تا تولید گران واقعی.
پس از معرفی این معادن و احداث کارگاه های سنگ شکن درچند کیلومتری روستای جوبجی ماشین آلات باری سنگین اقدام به تردد از تنها جاده عبوری از مسیر این روستا به کارگاه های تولید شن و ماسه می کنند که در سال های اولیه به دلیل تعداد کم به گفته اهالی مزاحمت های ایجاد شده از سوی آنان مشهود نبوده است اما پس از تأسیس چندین کارگاه تولید شن و ماسه دیگر و اضافه شدن ماشین آلات سنگین باری اهالی روستای جوبجی از سر وصدا و خطرات ناشی از عبور و مرور این وسایل دست به شکایت و گلایه می برند و هر از گاهی اقدام به بسته شدن تنها راه عبوری از وسط روستا می کنند که ضمن ایجاد پرونده های قضایی باعث تعطیلی این کارگاه ها نیز میشد.
متاسفانه عدم احداث جاده اختصاصی از سوی وزارت صنعت و معدن برای دسترسی به این معادن و عدم وحدت رویه یین خود تولیدگران شن و ماسه باعث میشود که این موضوع در سال ۹۹ باعث ایجاد تنش ها و درگیری هایی بین اهالی و معدن داران شود که پس از چندین نشست با شورای تامین شهرستان رامهرمز و وعده های تولیدگران و سازمان صنعت و معدن استان خوزستان متاسفانه هیچ کدام از این وعده ها عملی نشد و سرانجام مردم روستا  اقدام به منع تردد کامیون داران کردند و همین امر باعث تعطیلی نزدیک به چند ماهه کارگاه های تولید شن و ماسه که باعث بیکاری ۵۰۰ نفری کارگران و کمیاب شدن ماسه در سطح شهرستان رامهرمز می شود.
اما براستی در این قضیه آیا به اهالی روستا هیچ گونه ایرادی وارد نیست که باید اذعان کرد اهالی همین روستا با فروش پروانه های چرای دام خود واستخدام در این کارگاه ها باعث واگذاری این معادن شدند و اصولا بدون دانستن به تبعات آینده در این مشکلات نیز شریک هستند و صرفا نمی توان مقصر اصلی را بر دوش معدن داران و تولیدکنندگان انداخت.
پس از بسته شدن تنها جاده ی عبوری از وسط روستا ،انجمن صنفی تولیدکنندگان شن و ماسه با طرح دعوای قضایی و مراجعات مکرر به فرمانداری و دستگاه های اجرایی شهرستان رامهرمز از مسولین طلب استمداد می کنند که پس از نشست های فراوان با اهالی روستا و بدون نتیجه ماندن این گفتگوها، پس از برخی رایزنی ها ۲ مسیر جدید به عنوان محل تردد به این معادن معرفی می شود که در شورای تامین شهرستان رامهرمز مصوبه‌ای مبنی بر احداث جاده ای در بستر رودخانه به تصویب می رسد که بلافاصله دستور ساخت این جاده از سوی فرماندار وقت اعلام می‌شود ولی گویا استعلام های لازم از سوی دستگاه های لازم کسب نمی شود و از آنجایی که این جاده در کنار سایت تاریخی جوبجی می گذرد اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان رسماً مخالفت خود را با احداث این جاده اعلام می دارد و پس از آن پلیس راه استان خوزستان،اداره حریم بستر رودخانه استان خوزستان،و اداره حمل نقل جاده ای استان خوزستان نیز مخالفت خود را با این جاده به دلایل مختلف به صورت کتبی اعلام می کنند و این جاده در میان راه تعطیل می‌شود و تنها امید تولید کنندگان نیز به یاس تبدیل می‌شود و جای تعجب است که چرا میراث فرهنگی استان خوزستان عرصه های تاریخی خود را رسماً اعلام نمی کند.
در چرایی انتخاب جاده از مسیر رودخانه حرف های بسیاری نقل و قول می شود اما بر چه اساس این جاده بدون کسب استعلامات لازم در دست احداث قرار می گیرد و آیا در صورت موافقت این ادارات با توجه به طغیان رودخانه اعلا آیا تضمینی برای ماندگاری این جاده در بلند مدت بود یا خیر که می طلبد در زمان و مکان خود بررسی شود.
همزمان با مکان یابی جاده بستر رودخانه،جاده ای دیگر موصوف به جاده ی دوکوهک برای عبور و مرور به معادن انتخاب می شود که این جاده به دلیل برخی معارضین شخصی شتاب مناسبی برای ساخت ندارد و به گفته برخی سنگ شکن داران این جاده نسبت به جاده مسیر رودخانه شرایط مناسب تری برای تردد دارد.

حال در آستانه یکسالگی تعطیلی و ۱۵ سالگی واگذاری معادن جوبجی انتظار می رود سازمان صنعت معدن و تجارت استان خوزستان به عنوان متولی این معادن به صورت جدی با در نظر گرفتن همه ی جوانب به این بحران که اشتغال و معیشت بسیاری از خانواده ها را تحت‌الشعاع قرار داده است ورود کند و از اتلاف وقت بیشتر جلوگیری کند.انچه به نظر می رسد این است که مجموعه اجرایی قضایی و امنیتی شهرستان رامهرمز برای حل این مسئله جدیت لازم را دارند اما عدم ورود جدی سازمان صنعت و معدن خوزستان و استفاده نکردن از مواد قانونی باعث زمان بر شدن حل این مشکل شده است.
از آنجایی که تعطیلی این کارگاه ها و معادن باعث ضربات سنگینی به اقتصاد رامهرمز و ایجاد برخی مشکلات از جمله گرانی مصالح ،کمبود مصالح و توقف کار ماشین آلات سنگین باری شده است می طلبد که همه ی دست اندرکاران محلی و استانی اعم از مردم و مسئولین با حسن نیت باعث حل این مشکل شوند .