تاریخچه پول

اولین مبادلات انسان ها با یکدیگر از هزاران سال پیش پدید آمد. انسان های ابتدایی، برای رفع نیاز ها و خواسته های خود اقدام به مبادلات کالا به کالا می نمودند. در مبادله کالا به کالا مشکلاتی از جمله سختی حمل کالاهای مورد معاوضه و اختلاف در ارزش گزاری آن‌ها وجود داشت. به طور مثال کشاورزی که می‌خواست از یک دامدار گوسفندی بگیرد، دقیقا نمی‌دانست که در ازای آن باید چند کیسه گندم به او بدهد. همین مشکلات سبب ایجاد ابزار واسطه‌ای به نام پول شد که شکل آن در طول زمان بارها تغییر یافت.

مردم هر منطقه از کره خاکی از پول‌های مخصوص ناحیه خودشان که اغلب به طور مستقیم از طبیعت به دست آمده بود، استفاده می‌کردند. در برهه‌ای از تاریخ، نمک ابزار واسطه‌ای که ارزش کالا‌یی داشت استفاده می شد و یا در برخی مناطق از صدف‌های دریایی و حتی در یک دوره زمانی از پنبه هم به عنوان پول استفاده شده است. اما هر یک از این پول‌ها پس از اینکه منبع سرشاری از آن‌ها کشف می‌شد، بی‌ارزش تلقی شده و کنار گذاشته می‌شدند.

چرخه تکامل پول با روی کار آمدن و کنار رفتن انواع‌ پول‌ها ادامه یافت تا اینکه به سکه‌های فلزی طلا و نقره رسید. این فلزات به دلیل دوام، محدود بودن منابعشان و اینکه جعل‌ کردن آن‌ها سخت بود بیش از هزار سال به عنوان پول در امپراتوری‌ها و حکومت‌های مختلفی که بر روی سکه‌ها عکس پادشاهانشان حک شده بود استفاده می کردند. اما سکه‌های فلزی به دلیل وزن سنگین شان مشکلات خاص را ایجاد می کرد؛ برای حل مشکل حمل کردن سکه‌های فلزی مراکزی به وجود آمدند که با دریافت سکه‌های فلزی، رسیدها و اسناد کاغذی را به تجار می‌دادند که نشان می‌داد در ازای آن می‌توانند سکه‌های فلزی را تنها با دادن این رسیدها در مراکز دیگر دریافت کنند.

تکامل این رسیدهای کاغذی به چیزی که هم‌اکنون به عنوان اسکناس می‌شناسیم ختم شد. در ابتدا ارزش هر اسکناس توسط مقدار خاصی از فلزات گرانبها تعیین می‌شد اما امروزه دیگر اینطور نیست. اسکناس‌های امروزی که با آن‌ها خرید می‌کنید و یا در حساب بانکی نگه می‌دارید، پشتوانه‌ای ندارند و به همین دلیل به آن‌ها پول‌های بدون پشتوانه یا فیات گفته می‌شود. به عبارتی علت اینکه پول‌های کاغذی امروزی یا اعداد و ارقام دیجیتالی حساب‌ بانکی‌تان ارزشمند هستند، به اعتبار دولتی که آن‌ها را چاپ و عرضه می‌کند برمی‌گردد. پس از کش و قوس های فراوان اکنون سوالاتی دیگر توسط  بشر  مطرح شده است. اگر پول قرار است یک سری عدد ذخیره شده در کامپیوترها باشد، آیا راهی وجود دارد که این پول بتواند پشتوانه‌ای از منابع محدود و کمیاب داشته باشد؟ و آیا این امکان وجود دارد که به جای ذخیره این اعداد و ارقام در کامپیوترهای نهادهای مرکزی، دولت‌ها و بانک‌ها، آنها را روی کامپیوترهای غیرمتمرکزی که تحت نظارت شخص یا سازمانی نیست، ذخیره کرد؟ این سوالات سبب پیدایش تئوری ارزهای دیجیتال گردید.

رمز پول یا پول دیجیتال چیست؟

رمز پول ها، خطوطی از رمزهای رایانه‌ای هستند که ارزش پولی دارند. این خطوط رمز با رایانه‌های قوی و مصرف انرژی برق بسیار زیادی تولید می‌شوند. رمز پول ها به کریپتوکارنسی‌ها ( cryptocurrency )و ارز دیجیتال نیز معروف هستند. این ارزها، شکلی از پول های دیجیتالی هستند که با محاسبات ریاضیاتی پیچیده خلق می‌شوند. کریپتوکارنسی به فرایندی گفته می‌شود که از خلق سکه‌های جدید را حفاظت می‌کند.

شما احتمالاً نام بیت کوین را بیش از هر رمزپول دیگری شنیده‌اید. نخستین و بزرگ ترین رمزپول، بیت کوین است. بیت کوین نخستین محصول اولین بلاکچینی است که اختراع شده است. رمزپول‌هایی مانند بیت کوین از طریق فرایندی به نام «استخراج (Mining) تولید می‌شوند.  استخراج رمز پول ها نیازمند رایانه‌های قدرتمند است که مسائل پیچیده را حل کنند.

بیت کوین تا سال ۲۰۱۱ تنها رمزپول باقی ماند. در ادامه طرفداران بیت کوین برخی نقائص را در آن تشخیص دادند و از این رو تصمیم گرفتند تا سکه‌های جایگزین را ایجاد کنند. در واقع به هر نوع رمزپولی که بیت‌کوین نباشد و به بیان دیگر به رمزپول‌های جایگزین بیت‌کوین اصطلاحا آلت کوین(altcoins)  گفته می‌شود. آلت کوین ها آمده اند تا طراحی بیت کوین از قبیل سرعت، ناشناس ماندن، و مواردی از این دست را بهبود ببخشند. امروزه بیش از ۱۶۰۰ رمزپول عرضه شده‌اند و انتظار می‌رود تعداد آن‌ها در آینده باز هم افزایش یابد. برخی از این رمز ارزها عبارتند از اتر ( Ether)، ریپل (Ripple)، بیتکوین‌کش (Bitcoin Cash)، لایت‌کوین (Litecoin)، و مونرو (Monero) هستند.

بیت کوین چیست ؟

بیت کوین نخستین رمزپول یا پول دیجیتالی غیر متمرکز است که به وسیله آن می‌توانید به هر نقطه‌ای از دنیا پول بفرستید یا از آن برای خرید کالا و خدمات استفاده کنید. هیچ بانک مرکزی یا مسئول مرکزی نداشته و شبکه ای همتا به همتا است و هیچ کشوری آن را به عنوان پول قانونی به رسمیت نشناخته‌ و هیچ‌کس مالک شبکه بیت‌کوین نیست و کاربران بیت‌کوین هستند که آن را کنترل می‌کنند و تراکنش‌ها مستقیماً و بدون واسطه بین کاربران انجام می‌شود. تمام ویژگی‌های پول‌های واقعی مانند قابلیت خرید کردن ، سرمایه گذاری ، انتقال ارزش و … را دارد. همچنین پول‌های سنتی مانند تومان را نیز می‌توان به صورت دیجیتالی منتقل کرد، اما طرز کار پول‌ها متفاوت است. دو ویژگی اصلی بیت کوین یعنی غیرمتمرکز بودن و در امان ماندن از چاپ واحدهای پولی بیشتر، دستاورد مهمی در برابر پول‌های امروزی به حساب می‌آیند. در نتیجه تمامی واسطه‌ها در انجام معاملات با این رمز ارز از بین رفته و با توجه به استفاده از فرآیندهای ریاضی بسیار پیچیده در استخراج آنان، روشی بسیار امن تر از پول‌های رایج بوده و از درجه امنیت به مراتب بالاتری برخوردار می‌باشند.

یکی دیگر از مزایای اصلیbitcoin، این است که می‌توان آن را در حالت آفلاین در یک سخت‌افزار امن ذخیره کرد. به این حالت، ذخیره سرد گفته می‌شود. با وجود ذخیره سرد، امکان به سرقت رفتن bitcoin و رمزارزها وجود نخواهد داشت. ذخیره سرد، در مقابل ذخیره گرم قرار دارد. ذخیره گرم، نوعی ذخیره‌سازی است که طی آن، داده‌ها روی سطح اینترنت ذخیره می‌شوند و در نتیجه، امکان به سرقت رفتن آن هم به وجود می‌آید.

بیت کوین‌طی فرایندی که استخراج یا ماین کردن نام دارد، تولید شده و در شبکه آزاد می‌شوند. استخراج بیت کوین‌ها در دوره‌های زمانی مشخصی کاهش می‌یابد و به همین خاطر استخراج واحدهای جدید رفته رفته سخت‌تر می‌شود. یکی از دلایل عمده‌ای که موجب ارزشمند شدن آن در طول زمان و یا به عبارت دیگر بالا رفتن قیمت آن شده، ویژگی محدود بودن آن است. استخراج یا ماینینگ تنها با استفاده از دستگاه‌های مخصوصی به نام ای‌سیک انجام می‌شود.

تاریخچه بیت کوین

بیت‌کوین نخستین بار پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ توسط فرد یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakomoto) با هدف ذخیره و انتقال امن پول به دنیا معرفی شد، هنوز هویت ساتوشی ناکاموتو نامشخص است و هیچ‌کس نمی‌داند که سازنده آن کیست.

در ابتدا دامنه ی اینترنتی به نشانی bitcoin.org ثبت گردید و ایمیلی حاوی یک لینک به مقاله ای ۹ صفحه ای به نام « بیت کوین: سیستم پولی همتا به همتا » توسط شخصی به نام ساتوشی ناکاموتو نوشته شده بود، در فهرست ایمیل رمزنگاری شده منتشر گردید. ناکاموتو، بیت کوین را در قالب نرم افزار متن باز با زبان برنامه نویسی C++ طراحی و در ژانویه ۲۰۰۹ به صورت عمومی بر روی اینترنت منتشر نمود. در سوم ژانویه ۲۰۰۹، زمانی که ناکاموتو اولین بلوک زنجیره ( که به نام « بلوک آفرینش » شناخته می شود ) را استخراج نمود، شبکه بیت کوین ایجاد شد. دریافت کننده اولین تراکنش بیتکوین، یک مهندس رمزنگاری آمریکایی به نام هال فینی بود، شخصی که اولین سیستم اثبات مفهوم قابل استفاده مکرر ( RPoW ) را در سال ۲۰۰۴ طراحی کرده بود. بعدها هال فینی با انکار شائبه ها اعتراف کرد که با ساتوشی از طریق ایمیل در ارتباط بوده و آن تراکنش را صرفا برای آزمایش و رفع خطا انجام داده اند.

هر فردی می توانست از روی اینترنت نرم افزار بیت کوین را دانلود نموده و از این طریق اقدام به استخراج بیت کوین نماید.

چیزی که به بیت کوین ارزش و اعتبار می‌دهد، اعتماد اکثریت افراد شبکه آن به این واقعیت است که بیت کوین ارزش دارد. اعتماد عمومی مردم به بیت کوین همانند دلار یا هر ارز دیگری است‌که مردم آن را پذیرفته اند.

ساتوشی ناکاموتو در سال‌های ابتدایی در پروژه حضور داشت و نواقص آن را به همراه توسعه‌دهندگان دیگری که به پروژه می‌پیوستند، برطرف می‌کرد تا اینکه اواخر سال ۲۰۱۰ ناپدید شد. تاکنون پس از گذشت بیش از ۱۰ سال از ایجاد بیت کوین، هنوز هویت ساتوشی ناکاموتو مشخص نشده است. ساتوشی ناکاموتو می‌تواند یک فرد، یک گروه برنامه‌نویس و یا حتی یک سازمان مخفی دولتی باشد. فرضیه‌هایی بسیار زیادی درباره هویت ساتوشی ناکاموتو وجود دارد که در کنار آن مدعیان بسیار بیشتری هم خود را ساتوشی ناکاموتو معرفی کرده‌اند. با این حال هیچ کدام از آن‌ها مدارک کافی برای اثبات ادعایشان ندارند.

یکی از فرضیه‌های بحث‌برانگیز درباره هویت سازنده پادشاه ارزهای دیجیتال، به دولت آمریکا برمی‌گردد. طبق این فرضیه بیت کوین یک پروژه آزمایشی است که توسط NSA به وجود آمده است تا با آماده‌ کردن فضای موجود، ارز دیجیتالی را بعدا روی کار آورد که کاملا توسط دولت‌ آمریکا کنترل می‌شود. حتی یکی از بنیان‌گذاران شرکت امنیتی کسپرسکی نیز این فرضیه را تکرار کرده بود. در بخش‌های زیادی از رمزنگاری بیت کوین، از توابعی استفاده شده که توسط NSA  طراحی شده‌اند.

محمد علی حیاتی

کارشناس ارشد مدیریت دولتی-گرایش سیستم های اطلاعاتی

در روزهای آتی مطالبی بیشتر در این خصوص ارائه خواهد شد.