امروز سوم خرداد سالروز آزادسازی خرمشهر عزیز از دست دشمن بعثی است. این روز در خاطره جمعی مردم ایران نماد اتحاد، انسجام، برادری، رشادت و هر آنچه مفاهیم خوب است، می باشد .در مورد اهمیت این فتح بزرگ به کرات گفته و نوشته شده است.

موقعیت استراتژیک خرمشهر، بر هم زدن معادلات قدرت و ایجاد قدرت چانه زنی هر چه بیشتر برای ایران، بازگرداندن تکه پازلی که بدون آن پازل زیبای ایران زمین ناقص می ماند و …همه اینها و دلایل زیاد دیگر نشان از اهمیت آزادسازی خرمشهر برای ایران و ایرانی دارد  از بعد از آزادسازی خرمشهر تا به امروز تلاش های زیادی از طرف دشمنان کشور ما برای دست اندازی بر خاک ایران به طرق مختلف وجود داشته است و البته که در ادامه نیز شاهد چنین تلاش هایی خواهیم بود.

اما چرا هیچکدام از این تلاش ها کارگر نشد؟ پاسخ این سوال را می توان در همان چرایی اشغال خرمشهر جست و جو کرد. آنچه به صدام و رژیم بعث جسارت دست اندازی و لشکرکشی به خاک ایران را داده بود، از هم گسیختگی و بی سروسامانی ناشی از فضای انقلابی در آن ایام بود.

ارتش از هم پاشیده بود و اغلب فرماندهان رده بالای آن اعدام انقلابی شدند، سپاه و نیروهای مردمی هم فاقد امکانات سخت افزاری و هرگونه دانش و آموزش نظامی بودند. در نتیجه قدرت بازدارندگی که توان مقابله با یک تهاجم خارجی را داشته باشد، از بین رفته بود. به عبارت دیگر صدام تلاش می کرد از موقعیت بدست آمده نهایت استفاده را ببرد و اصطلاحا ” تا تنور داغ بود نان را بچسباند”. اما رفته رفته و با فروکش کردن فضای انقلابی حاکم بر کشور و رتق و فتق کردن امور، حس همدلی پررنگتر شد و همین سمپاتی به مانند یک سلاح پیشرفته نظامی قدرت بازدارندگی ایجاد کرد که در نهایت خرمشهر به وطن بازگشت.

این روزها اما شاهد آن هستیم که در بسیاری از رسانه های ورای مرزها و آنهم به خاطر حوادث پیش آمده در چند ماه اخیر مانند ساقط شدن هواپیمای مسافربری اوکراین و اصابت موشک به ناوچه کنارک، تلاش می شود توان بازدارندگی کشور ایران مورد سوال قرار گیرد.اشتباهات نظامی سابقه ای به قدمت جنگ ها و برخوردهای نظامی دارد؛ از اشتباه محاسباتی ناپلئون بناپارت و هیتلر در ورود به خاک روسیه و گرفتار کردن نیروهای خود در سرمای طاقت فرسای آن اقلیم و در نهایت شکست در نبرد تا سرنگون شدن هواپیمای کره ای در سال ۱۹۸۳توسط شوروی و پرواز معروف MH17 خطوط هوایی مالزی که در شرق اوکراین توسط نیروهای درگیر در جنگ داخلی این کشور ساقط شد، همه نشان از تعدد اشتباهات نظامی در تاریخ نظامی گری جهان دارد.

اشتباهات این چنینی که هزینه های جانی، مالی و پرستیژی برای یک کشور به همراه دارند قابل دفاع و توجیه نمی باشند اما آنچه مبرهن است تلاش کسانی است که سعی در نا امید کردن مردم ایران از پیشرفت های نظامی و دفاعی دارند تا بدینوسیله توان بازدارندگی ایران را تحت الشعاع قرار داده، تضعیف نموده و بار دیگر بتوانند ضربه ای وارد کنند.

توان نظامی ایران همواره رویکردی دفاعی و در جهت دفع تهاجمات احتمالی داشته است که از منظر علم روابط بین الملل نیز قابل دفاع و توجیه است. زیرا در علم روابط بین الملل کشورها در جهت حفظ و افزایش توان بازدارندگی خود می‌توانند رویکردی تهاجمی یا تدافعی داشته باشند که از آن به رئالیسم تهاجمی) افزایش قدرت نظامی و سخت افزاری جهت تهاجم)  و رئالیسم تدافعی) افزایش قدرت نطامی و سخت افزاری جهت دفاع) تعبیر می شود و واضح است که رویکرد ایران یک رئالیسم تدافعی می باشد؛ بنابراین تقدس دفاع از خاک و هویت ملی، موجبات افزایش توان نظامی و بازدارندگی را ایجاب می کند.

با نگاهی به گذشته و سالروز آزاد سازی خرمشهر می توان دریافت که تا چه میزان بازدارندگی و اتحاد و انسجام می‌تواند با اهمیت باشد. امروز نیز می توان با تاسی از گذشته به همدلی و یکصدایی رسید و فرصت هرگونه دست اندازی را از دیگران گرفت. با یادآوری چرایی اشغال و سپس آزادسازی خرمشهر.

زنده باد ایران
زنده باد خرمشهر
عبداله احمدی نیک
کارشناس ارشد علوم سیاسی و روابط بین الملل