به فرخندگی سوم خرداد، سالروز آزادی خرمشهر؛ زنان قهرمانی که نمی‌شناسیم
اشکان زارعی
خورنا – سرزمین هزاران ساله‌ی ایران زنان قهرمان بسیاری را پروریده که برخی از آنان پرآوازه و نامور شده و بعضی نیز نا‌شناخته مانده‌اند.
به گواه تاریخ، زنانی چون یوتاب، ماندانا، آرتیمیس و آرتادخت در کنار چهره‌های نیمه تاریخی، نیمه استوره‌ای مانند فرانک، رودابه، سیندخت و گردآفرید هریک نماد پاکدامنی، مردانگی و از خودگذشتگی در راه میهن به شمار آمده‌اند.
در یک سده‌ی گذشته نیز کسانی همچون سردار بی‌بی مریم بختیاری، زینب‌پاشا و نجم‌السلطنه را باید به این جرگه افزود. البته بر پایه آموزه‌های اسلامی حضرت فاطمه «س» و حضرت زینب «س» نیز همواره الگوی زن ایرانی بوده‌اند.
بی‌گمان جنگ هشت ساله ایران و عراق یکی از کارزارهایی است که زنان دلیرانه برای ماندگاری سرزمین خویش دوشادوش مردان به پیکار با دشمن برخاستند، که نمونه بارز آن را می‌توان در پایداری ۳۴ روزه‌ی خرمشهر و جانفشانی شیرزنانی مانند شهناز حاجی‌شاه، شهناز محمدی‌زاده، نوشین نجار، کبری عارف‌زاده، نرگس بندری‌زاده، سکینه حورسی، سیده زهرا حسینی، سیده لیلا حسینی، سهام طاقتی و…… به روشنی دید.
این گروه دختران که همگی خرمشهری بوده و ۱۶ تا ۲۶ سال سن داشتند در حالی که می‌توانستند به آسانی از شهر بیرون بروند، اما ماندند تا خرمشهر برای همیشه‌ی تاریخ بماند و بپاید.
آنان در روزهای سخت خرمشهر با پخت وپز، پرستاری زخمی‌ها، گشت‌زنی در شهر، نگهبانی، جابجایی نیروها و سنگرسازی هر کمکی را انجام داده، در گوشه وکنار شهر از کوی بهروز و آرش گرفته تا مسجد جامع و مسجد اصفهانی‌‌ها و از بیمارستان مصدق و طالقانی تا کشتارگاه و شلمچه همیشه دیده می‌شدند.
برخی از این بانوان در آن ۳۴ روز اهورایی، شهید شده و بعضی نیز اگر چه با چشمانی گریان چهارم آبان ۵۹ با سرنگونی خرمشهر از آن بیرون رفتند اما در سوم خرداد ۶۱ سربلند و پرغرور با یاد همرزمان شهیدشان به شهر خویش بازگشتند.
به راستی مردم ایران این بانوان را چقدر می‌شناسند؟ آیا می‌دانند که نوشین نجار برای ماندن در شهر به پدرش نه گفت؟ آیا از چگونگی خاکسپاری شهناز حاجی شاه نخستین بانوی شهید خوزستان آگاهی دارند که به شوند(دلیل) گلوله‌باران خرمشهر به دست عراقی‌ها بی‌آن‌که پدرش در گلزار این شهر باشد، تنها مادر و برادرانش او را به خاک سپرده، با دست روی یک سنگ نام شهناز را کندند و بعدها با همین نشانه‌ها بود که خانواده مزار او را پیدا کردند.
سکینه حورسی از خاطرات خود با شهناز حاجی‌شاه چنین می‌گوید:
«شهناز حاجی شاه» که چند روزی مهمان گروه ما بود، از نظر اخلاق، شهامت، عفاف و عزت نفس، اسوه‌ای کم نظیر بود. شجاعانه می جنگید و حتی در اوج درگیری ها، کسی تار مویی از وی ندید و کلامی جز سلام از او نشنید. وقتی برای استراحت به عقب برمی گشتیم، او به سرعت مشغول آماده کردن غذا می شد.
این بانوی مقاوم، سرانجام به آرزوی خود رسید و در جلو مقرّ همیشگی اش، مکتب القرآن، زمانی که آمده بود برای سنگرها غذا ببرد، همراه با دوست خود «شهناز محمدی» بر اثر اصابت آتش دشمن به شهادت رسید و از برادرش حسین که چند روز بعد به این فیض نایل آمد، سبقت گرفت.»
اگر چه در چند سال گذشته کتاب‌های « دا»، «پرواز پرستو»، «فرشتگان خاک» و « خرمشهر از سقوط تا فتح» درباره فداکاری‌های زنان رزمنده خرمشهری نگارش یافته و بعضی از رسانه‌ها نیز پیرامون زندگی آنان یادداشت‌هایی داشته‌اند، اما آن گونه که شایسته است به این جستار( موضوع) پرداخته نشده و هازمان(جامعه) ایرانی این زنان را به درستی نمی‌شناسند.
در حالی که گروهی اندک در خوزستان با نگرش‌های قوم‌گرایانه و ایران‌ستیزانه با پیشینه‌سازی و وارونه‌کاری دست به کار هستند باید از این زنان قهرمان فراوان نوشت تا نا زنانی که در فضای مجازی ازنابرابری قومی گفته به نفرت‌پراکنی می‌پردازد و یا در برج خلیفه دبی از نمادهای دروغین سخن می‌گویند شرمگین شوند.
پیرامون این بانوان باید بسیار سخن گفت تا برخی، مردانگی و پایبندی به آب و خاک را از آن‌ها بیاموزند.
هفته‌ی جنگ چند ماه دیگر فرا می‌رسید شایسته است که این سربازان راه میهن را به همه‌ی مردم ایران شناسانده و ارج‌گزاریم. به ویژه آن که هشت مهر سالگرد جان‌باختن شهناز حاجی‌شاه نخستین زن شهید خوزستان است.
بی‌گمان صدا وسیما، بنیاد حفظ ارزش‌های دفاع مقدس، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، دفتر معاونت زنان استانداری خوزستان و شهرداری خرمشهر می‌توانند در این زمینه جایگاهی شگرف و کارساز داشته باشند.
اشکان زارعی پژوهشگر تاریخ از اهواز
یاری‌نامه:
کتاب زنان مقاوم خرمشهر
افلاکیان زمین: محمد حسین عباسی ولدی
خبرگزاری دفاع مقدس ۲۹ اردیبهشت ۹۶
باشگاه خبرنگاران جوان،۲۴ تیر ۹۳
خبرگزاری ایکنا، ۱۰ مرداد ۹۵