چند سال پیش بود که در همه رسانه ها و محافل نقل کمبود منابع آب و خشکسالی شدت زیادی داشت و همه کسانی که به نوعی تریبونی در اختیار داشتند به رعایت الگوهای مصرف صحیح آب توصیه میکردند. راستش را بخواهید در آن مقطع یک آرزوی خام و مضحک در سر داشتم. آنهم اینکه؛  ای کاش روزی همه منابع آب شیرین به پایان برسد و از آنجا که تصفیه آبهای غیر قابل شرب و تبدیل آنها به آب شرب هزینه های هنگفتی در بر دارد، به ناچار دولتها به جای آنکه هزینه های زیادی برای رقابتهای تسلیحاتی صرف کنند، آنگاه دیگر آن هزینه ها را برای شرین کردن آبهای شور به کار می بندند و در خیال خویش با یک تیر دو نشان زده می شد: اول اینکه مردم از آن پس دیگر قدر فراوانی آب را می دانستند و دوم اینکه دولتها قید مسابقات تسلیحاتی و تولید زبان نافهم های آتشبار را می زدند.

در این روزهای متلاطم کرونایی اما من نقطه روشنی را در آینده جهان پس از کوئید ۱۹ می بینم که تعبیر رویای خامم را البته به شکلی دیگر رقم می زند. در اغلب برهه های تاریخی، بشریت مادامی که در مضیقه قرار نگرفته دست به کارهای مثبت و مفید نزده است. اروپای درگیر در دو جنگ خانمان سوز را مجسم کنید. از بین رفتن امپراطوری های بزرگ مانند عثمانی و انریش-مجارستان و خرابی های بیشمار در جنگ اول. به فاصله دو دهه و جنگ دوم و این بار کشته شدن ۵۰ میلیون نفر نظامی و غیر نظامی از طرفین درگیر و صد البته فاجعه هیروشیما و ناکازاکی. کمتر شهروندی و یا حتی سیاستمداری تصور می کرد که این دو جنگ خانمان سوز نقطه عطفی در معادلات جهانی و مرزبندی های مرسوم باشد. پس از جنگ جهانی دوم، اروپای خسته و درمانده از خون و خونریزی و با هدایت آمریکای آسیب ندیده از جنگ، به تاسیس سازمان ملل متحد پرداختند و اغلب معادلات را در قالب این سازمان بین المللی و نه در میدان های نبرد و بندر پرل هاربر و سواحل نرماندی و..، گنجاندند. هر چند هنوز هم با گذشت دهه ها از تاسیس سازمان ملل، ایرادات فراوانی بر آن وارد است و تا رسیدن به کمال مطلوب راه درازی در پیش دارد، اما دنیای بدون سازمان ملل متحد و شورای امنیت که در آن قدرتهای سیاسی و نظامی با استفاده از حق وتو به توازن نسبی قدرت رسیده اند را تصور کنید.!!!

باری؛ در طول دوران غلبه ویروس کرونا، کارویژه دولتها و بازیگران نظام بین الملل یکسان است و هر دولتی بسته به توان اقتصادی و زیرساخت های بهداشتی خود با این حریف چغر و بد بدن سرشاخ است و در حال نبرد. دولتها در این برهه تاریخی، رقابتهای تسلیحاتی را اگر چه متوقف نکرده اند اما دست کم تا حد زیادی مسکوت گذاشته اند و به زمان دیگری موکول کرده اند، زمانی که تاریخ آن به درستی مشخص نیست.! هر چه هزینه دارند دیگر نه برای جنگ افزار بلکه برای بهداشت و درمان و نجات جان شهروندان اختصاص می دهند. ایالات متحده دو تریلیون دلار و کشورهای دیگر هر کدام در حد وسع خود از میلیارد دلار تا میلیون ها دلار به روند درمان ویروس کرونا تخصیص داده اند. دیگر وزرای جنگ و دفاع و سران ارتش ها در رسانه ها ظاهر نمی شوند و زبان تهدید و زورآزمایی رنگ باخته است. هر چه هست وزرای بهداشت و وزارتخانه های بهداشت و کادر درمانی و نهادهای خدمات رسان هستنذد نه فرماندهان جنگ و نمایش رزمایش های مشترک نظامی.

آری، می توان خوشبین بود که دشمن مشترک بشریت بتواند جهان بینی سیاستمداران جهان را تعدیل و تلطیف کند و با همین فرمان هر آنچه در خزانه ها دارند را صرف زیرساخت های بهداشتی، عمرانی، فرهنگی و … کنند و با دیده تردید به تسلیحات پر زرق و برق که هنری جزء جانستانی ندارند، بنگرند. امید است که این عدو سبب خیر شود.

عبداله احمدی نیک

کارشناس ارشد علوم سیاسی و روابط بین الملل