تلگرام ، پیروز میدان/شکست سیاست های فیلترینگ
خورنا_ محمد قهرمانی/ تلگرام در سالهای اخیر یکی از پرمخاطبترین پیامرسانها بوده که بر اساس برخی آمار ، قریب به ۴۰ میلیون کاربر داشته که در اردیبهشت ماه سال ۹۷ با حکم بازپرس شعبه دوم دادسرای فرهنگ و رسانه فیلتر گردید.
تلگرام یک بار در دیماه سال ۹۶ در ایران مسدود شده بود اما آن انسداد موقت بود و این پیامرسان مجدداً رفع فیلتر شد تا اینکه در نهایت سیاست فیلترینگ دائم در ۱۱ اردیبهشت ۹۷ برای تلگرام اجرایی شد.
پس از گذشت یک ماه از فیلترینگ، محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات خبر داد که «فقط یک میلیون کاربر اپلیکیشن تلگرام را حذف کردهاند». فیلترینگ تلگرام باعث شد که عده قابل توجهی از کاربران ایرانی برای استفاده از این پیامرسان به سراغ فیلترشکنها بروند. در این میان افراد زیر سن ۱۸ سال هم به بهانه ی استفاده از تلگرام از فیلترشکن های متعددی جهت ورود به سایت های مبتذل و غیر اخلاقی استفاده می کردند. استفاده از ویپیان و سایر فیلترشکنها در ابعاد وسیعی بین کاربران ایرانی، معرفی شد عده ای هم برای دسترسی آسان تر به تلگرام به سراغ پوستههای غیر رسمی این پیامرسان نظیر هاتگرام، تلگرام طلایی ، تلگرام فارسی و موبوگرام رفتند.
طبق یک نظرسنجی ملی که توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران ( ایسپا ) در اسفند سال ۹۷ انجام شد، ۵۵/۹ درصد مردم ایران همچنان از تلگرام استفاده میکنند. طبق این نظرسنجی، شمار کاربران فعال ایرانی تلگرام، ۲۳ برابر کاربران فعال پیامرسان سروش است. این نظرسنجی نشان دهنده این است که تنها ۲/۴ درصد مردم کشور از پیامرسان سروش استفاده میکنند.
شایان ذکر است برخی رسانههای داخلی که طرفدار فیلترینگ این پیامرسان روسی بودند، مانند خبرگزاری فارس، تنها توانستند چند ماه از پیامرسان های داخلی استفاده و دوری از تلگرام را تحمل کنند و به سرعت فعالیت خود را در این پیامرسان ادامه دادند
بررسیها نشان میدهد که تعداد کاربران پیامرسان سروش، در حال حاضر حدود ۶ میلیون کاربر، پیامرسان بله حدود ۳ میلیون کاربر، پیامرسان ایتا حدود ۲ میلیون کاربر و پیامرسانهای گپ و آیگپ هم حدود ۶۰۰ هزار کاربر هستند.
توجه : این ارقام تعداد کاربران ثبت نامی (کاربران فعال و غیرفعال) این پیامرسانها را نشان میدهد و احتمال می رود ، تنها حدود یک سوم آنها در پیامرسانهای ایرانی فعال باشند. طبق این آمار ، برآورد میشود که تعداد کاربران فعال ایرانی پیامرسان سروش، در حال حاضر چیزی حدود ۲ میلیون کاربر است.
متاسفانه سیاست فیلترینگ تلگرام نه تنها باعث نشد که کاربران ایرانی به استفاده از پیامرسانهای بومی که هزینه های هنگفتی برای دولت داشته رغبت پیدا کنند، بلکه کاربران ایرانی تلگرام را حدود دو یا سه برابر افزایش داد. فی الواقع، کاربران تلگرام در ایران، یا به دلیل قابلیتهای پایین پیامرسانهای داخلی و یا به دلیل بیاعتمادی به این پیامرسانها، تن به استفاده اجباری از پیامرسانهای داخلی نداده و به طریق مختلف سعی کردند همچنان از تلگرام استفاده کنند.