دو سال است که از وزیر و وکیل گرفته تا مدیران استانی و شهرستانی صحبت از احداث فاز۲ منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی منطقه بندرماهشهر را می کنند طرح و پروژه ای که نظر مردم در آن لحاظ نمی شود.

در زمانی که مقام معظم رهبری فرمودند به همت مردم در جنگ اراده ها پیروز خواهیم شد
مردم حق دارند که مخالف بودن یا نبودن یک صنعت در نزدیکی محل زندگی‌شان باشند اما گاهی این مخالفت از روی آگاهی از اثرات طرح است و گاهی از روی ناآگاهی. چه بسا اگر اطلاعات درستی به مردم داده شود مردم موافقت هم بکنند. اما متأسفانه در ایران این آگاهی به مردم داده نمی‌شود. برای همین خیلی‌ها فکر می‌کنند لزوماً یک صنعت می‌تواند آسیب زننده باشد در حالی که اتفاقاً اگر با رعایت استانداردها باشد مثل خیلی از کشورهای اروپایی و ژاپن این صنایع می‌تواند حتی در نزدیکی سکونتگاه های انسانی هم احداث شود.

وظیفه مشاور این است که در فرآیند تهیه بررسی اثرات پروژه، مردم را دخالت دهد. باید حق دانستن از جزییات طرح و فواید و مضرات آن را برای مردم به رسمیت بشناسیم تا مردم آگاهانه بتوانند در تصمیم‌گیری مداخله کنند، همانطور که رییس جمهور در نشست مشترک هیات وزیران و استانداران سرار کشور در سال ۹۷ گفت نظرات مردم باید مبنای اصلاح امور باشد.

اما متأسفانه امروز مسئولان سیاسی و صنعتی شهرستان بندر ماهشهر بدون اطلاع مردم در حال بررسی کلنگ زنی احداث فاز دو پتروشیمی هستند که اصلاً مشارکت مردمی و حق آگاهی مردم از جزییات طرح را به رسمیت نشناخته در حالی که در بسیاری از کشورهای دنیا سالهاست این موضوع به عنوان جزو لاینفک ارزیابی بوده و حتی در قوانین‌شان هم آمده است.

در صورتی که اگر مسئول روابط عمومی فرمانداری در فضای مجازی از این طرح پرده برنداشته بود که باعث مصاحبه برخی خبرگزاری ها با فرماندار بندر ماهشهر شود چه بسا که این طرح در نقطه‌ای که فرماندار گفتند کلنگ می خورد. در صورتی که آن نقطه مراتع دامداران شهرستان و تفرجگاه مردم در فصل پاییز و زمستان است.

همچنین نقطه مد نظر مشاوران طرح با توجه به اینکه نزدیک به یکی از نقاط بحرانی کانون ریزگرد داخلی این سالهای استان خوزستان است و باد غالب شهرستان در زمستان و بهار باد جنوب شرقی است که با سرعت ۱۰ کیلومتر بر ساعت ریزگرد به ارتفاع حدود ۵۰ متر به آسمان می برد که این ریزگرد تا اهواز می رسد لذا وجود آلودگی های صنایع پتروشیمی که ذاتا آلاینده است در این نقطه و در زمان باد غالب اتفاقات ناگواری را برای محیط زیست شهرستان بندر ماهشهر رقم خواهد زد.

نکته حائز اهمیت، آلودگی خوریات بندرماهشهر است، هرچند طبق استاندارد های محیط زیستی صنایع می بایست از خوریات فاصله داشته باشند اما با توجه به اینکه نقطه مورد اشاره در انتهای خوریات بندر ماهشهر است و تنها نقاطی است که از آلودگی صنعتی در این سالها به دور مانده و محل تخم ریزی ماهیان خلیج فارس به شمار می رود.

با توجه به آلودگی خور زنگی و جعفری ماهیان جهت تخم ریزی به خوریات شمال شرقی کوچ کردند و این عامل علاوه بر از بین نرفتن ماهیان شمالی خلیج فارس، محل ارتزاق بالغ بر ۵۰۰ صیاد که معادل ۵۰۰ خانوار و بالغ بر ۱۰۰۰ صیادی که به صورت پاره وقت به شغل صیادی مشغول هستند شده است.

حال اگر خور شولی و غزاله و احمدی هم مانند خور زنگی و جعفری آلوده شود چه اتفاقی برای ماهیان خوریات و معیشت صیادان شهرستان خواهد افتاد؟ دامداران منطقه که سالیان سال حق مراتع پرداخت کرده اند با احداث فاز دو در آن منطقه می بایست با دام های شان چه کار کنند؟

اجرای این طرح در آن نقطه که بر خلاف تبصره ت ماده ۱ آیین نامه رفع آلودگی زیست محیطی فعالیت های نفتی مصوبه شماره ۱۲۳۹۵۲/ت۴۰۸۲۲هر مورخ ۲۱/۶/۱۳۸۸ هیئت وزیران است، در قبال بیکار کردن این تعداد بومی که مشغول به شغل پدری خود هستند چند نفر از بومی ها را استخدام می کند؟

چه تضمینی وجود دارد که بعد از احداث فاز دو پتروشیمی نیروی کار از شهرها و استان های دیگر به این شهر سرازیر نشوند و از افراد بومی جهت استخدام در صنعت استفاده شود؟

با توجه به نامشخص بودن محل دفع پساب صنعتی، آیا الزامات قانون حفاظت دریا و رودخانه های مرزی از آلودگی با مواد نفتی در این طرح دیده شده است؟

مهمترین هدف ارزیابی کمک به تصمیم‌گیری شفاف، آگاهانه، پاسخگو و مسئولانه است لذا انتظار می رود مسئولان و مشاوران، مردم را صادقانه آگاه کنند.

عباس اویسی کارشناس ارشد جغرافیا برنامه ریزی شهری