سیل از چهارم فروردین مسیرش را به مقصد خوزستان عوض کرد و مهمانِ ناخوانده فصل بهار این استان شد؛ عدم لایروبی‌ها، نداشتن مدیریت اصولی در رهاسازی آب سدها، ساخت‌وسازهای فرمایشی آن‌هم در مکان‌های پرخطرو خشکسالی که به گمان مسئولین تا ابد قرار بود طول بکشدهمان که نتیجه‌ای جزعدم پیش‌بینی احتمال بارش‌ها نداشت تنها بخشی از دلایلی است که دست‌آویز این روزهای سیل‌زده خوزستان است تا باور کند این سیل کاملا اتفاقی بود!

سیل ازهرکجا که شروع شد نهایتا به خوزستان رسید و سالِ نکوی ما از بهارش پیدا شد!؛ انگار همین دیروز بود، اشتباه نکرده باشم درست حوالی پاییز، که ۸۰۰هکتار از زمین‌های کشاورزی خوزستان به امید تولید بیش از ۳میلیون تن محصول زراعی به زیر کشت رفت، محصولاتی که چشم امید کشاورزانِ رنجور از خسارات سیل سال۹۵ به آن‌ها دوخته شده بود اما طغیان رودخانه‌های دز، کارون و کرخه و تدبیر ناچارانه مسوولین که شکستن سیل‌بندها را تنها راه نجات از این بحران میدانستند باعث شد تا خسارات ناشی از سیل، سهمِ برداشتیِ مردم از زمین‌هایشان شود؛ زمین‌هایی که آب رها شده آن‌ها را به کام خود کشید و تنها زوزه ویرانی را برای مردمان مال‌ و آرزو باخته به جای گذاشت.

سقف ۱۴۸هزار و۵۰۰خوزستانی، آسمان و زیراندازشان زمین شد، تو گویی آواره شدن از خانه و کاشانه، سهم دیرینه مردمان این دیار از زندگی است؛ ۹۲ اردوگاه اسکان اضطراری در نقاط مختلف استان خوزستان برپا شد؛ خیلی‌ها در خانه‌ ماندند چون رفتن مرامشان نبود؛ پیرها و زنان و کودکان را روانه اردوگاه‌ها کردند و مردان ماندند، البته در این بین زنانی بودند که پابه‌پای پدران و همسران و پسرانشان گونی‌ها را پر از خاک و سیل‌بندها را تا به آسمان رساندند.

بحران سیل یا بحران فاضلاب؟ مسئله این است

این روزها اولویت کشور و استان، سِیلی است که به جان این سرزمین افتاده است؛ بحرانی که تمام دستگاه‌های اجرایی و نیروهای انتظامی و مسلح دست به دست مردم برای خروج از آن در حال تلاش‌اند؛ اما بحرانی‌تر از آن، معظلی است که این روزها گریبان‌گیر شهر اهواز شده است؛ دبی رودخانه کارون درمقطع اهواز تا ۳هزار و ۲۰۰مترمکعب افزایش پیدا کرد اما علی‌رغم این افزایش، جز مناطق اطراف اهواز، سیلی وارد شهر نشد اما فاضلاب جایگزین آن شد! شاید اگر سیل می‌آمد و اهواز را با تمام متعلقاتش به زیر آب می‌برد و مردم به اردوگاه‌ها منتقل میشدند شرایط خیلی بهتر بود اما در حال حاضر مردم مجبوراند چهره مخدوش شده شهرشان را به ضمیمه بوی نامطبوع، مشکلات تردد، بیماری‌های انگلی و روده‌ای و حیوانات موذی به جان بخرند و توقع خدمات متناسب با این معضل را از شهرداری‌ها و ارگان‌های مربوطه به حداقل برسانند.

درست است که مشکل پس‌زدگی فاضلاب برای شهروندان اهوازی تازگی ندارد و در شرایط عادی با کوچکترین میزان بارش نیز شاهد پس‌زدگی فاضلاب حتی در برابر درب شرکت آب‌وفاضلاب اهوازنیز هستیم! اما با افزایش بیش از حد معمول آب رودخانه کارون، اینبار بلایی که فاضلاب برای شهروندان اهوازی رغم زده از آسیب‌های ناشی از سیل بیشتر نباشد کمتر نیست.

بوی نامطبوع فاضلاب حتی از درب‌های بسته نیز میگذرد

پردیس، لشکرآباد، خشایار، کوی علوی، کیان‌آباد، کیانپارس، کوی مجاهد و بسیاری از محله‌های پایین و حتی بالای شهراهواز مزین به پس‌زدگی‌های نقطه‌ای و حتی سرتاسری فاضلاب در خیابان‌هایشان شده‌اند!

مامان حدیث مادر جوان بیست‌وچندساله‌ای است که به همراه همسر و دو فرزند کوچکش درمنطقه خشایار اهواز زندگی می‌کند و بالازدگی‌های فاضلاب دغدغه‌های هروز این مادر جوان شده است، او می‌گوید:” ما مستاجر یک خانه دوطبقه هستیم که در طبقه بالای آن زندگی میکنیم، حدیث دختر ۸ساله من است که به خاطر بالازدگی‌های فاضلاب در خیابانمان حتی نمیتواند برای خرید تنقلات به سوپرمارکت سرکوچه برود، ما برای تردد فرزندانمان نیز مشکل داریم، بچه‌هایم از من میخواهند به آن‌ها اجازه دهم که لااقل در حیاط بازی کنند اما بوی نامطبوع فاضلاب حتی از پشت درب‌های بسته نیز به مشام می‌رسد و نگرانی بیمار شدن فرزندانم دغدغه من شده است؛ هر اندازه که بهداشت را هم رعایت کنیم حشرات موذی دست از سرمان برنمیدارند.

وقتی بالای شهر را فاضلاب برداشته، پایین‌شهر حرف نزند بهتر است

وارد منطقه کوی علوی اهواز که بشوی اول از همه جنب‌وجوش و هیجان مردمان مهربان و خونگرم این منطقه توجهت را جلب میکند، بچه‌ها در کوچه‌ از سر و کول هم بالا می‌روند و صدای خنده‌هایشان ناخودآگاه لبخند را بر لبانتان مینشاند اما کمی که بگذرد این سطح پایین کیفیت خدمات شهری در این منطقه است که خودنمایی میکند؛ ابو علی مرد میانسالی است که دکه فلافل‌فروشی دارد اما طبق گفته مغازه‌داران این روزها به خاطر بالازدگی‌های فاضلاب خانه‌نشین شده است چون تردد گاری فلافل‌فروشی در این خیابان‌ها و چاله‌های پر از آب و با فاضلاب بالازده تقریبا غیرممکن است.

ایوب یکی دیگر از ساکنان این منطقه است، او گفت:” کافیست رعدوبرق بزند و چند قطره باران بیاید آن وقت است که فاضلاب کل خیابان‌ها را ببرد، حالا هم با سیلی که اخیرا به خوزستان و حتی تا روستاهای بامدژ و منطقه عین۲رسیده است نمیتوان توقع داشت فاضلاب‌ها سرریز نکند، بوی نامطبوع، تجمع حشرات و سختی کنترل مستمر کودکان خردسالمان تا از در معرض فاضلاب قرار گرفتن آن‌ها ممانعت کنیم همگی مشکلاتی است که تحملشان غیرممکن شده است، وقتی مناطق بالای شهر را فاضلاب برداشته، ما که در پایین‌شهر هستیم حرف نزنیم بهتر است.

پیگیر این هستیم که شبکه فاضلاب در حد کلانشهر اهواز باشد

در گفت‌وگویی که با صادق حقیقی‌پور، سرپرست شرکت آب‌وفاضلاب اهواز داشتم وقتی در رابطه با مشکل فرسودگی و ریزش‌ شبکه جمع‌آوری و دفع فاضلاب از او سوال کردم وی گفت: به طور کلی از ۲۴۰۰کیلومتر شبکه جمع‌آوری و دفع فاضلاب، اگر با درنظر گرفتن حداقل‌ها باشد، ۱۱۰۰کیلومتر از این شبکه فرسوده شده که جنس همگی آن‌ها از بتن است و این درحالی است که هنگام ساخت شبکه فاضلاب توسط شهرداری‌ها باید به این نکته توجه میشد که محیط فاضلاب خورنده است و این فضای بتنی نمیتواند مناسب باشد، همین‌ نیز دلیلی بر ریزش نقطه‌ای شبکه جمع‌آوری و دفع فاضلاب است و اگر طول این ریزش‌ها زیاد شود قطعا با انسداد مسیر دفع فاضلاب مواجه خواهیم شد مانند اتفاقی که در منطقه پردیس رخ داد و با ریزش ۱/۵کیلومتری شاهد مسدود شدن شبکه جمع‌آوری و دفع فاضلاب در آن نقطه شدیم.

سرپرست شرکت آبفا اهواز ادامه داد: در گذشته پس از ریزش خطوط فاضلاب اقدام به ترمیم آن‌ها میکردند که مشکلاتی را برای شهروندان درپی داشت اما درحال حاضر و در یک اقدام پیشگیرانه، ۵۶نقطه از اهواز را که دچار ریزش و یا در معرض ریزش بودند را شناسایی کرده و با تامین اعتبار ۵۰میلیاردتومانی و افزایش و تجهیز اکیپ‌های شرکت آبفا درصدد این هستیم تا در اسرع‌وقت، خطوط فاضلاب اهواز را بررسی و اصلاحات لازم را انجام دهیم؛ تلاش ما در راستای بهبود وضعیت شبکه فاضلاب اهواز آن هم به‌صورتی که در حد کلانشهر اهواز باشد ادامه دارد تا از بروز هرگونه مشکل احتمالی برای شهروندان اهوازی ممانعت کنیم اما اعلام زمان مشخص میسر نیست چرا که شبکه کاملا فرسوده است و احتمال دارد در حین ترمیم این۵۶نقطه مشخص شده، نقطه دیگری دچار ریزش شود و یا حتی با در موقعیت میدانی قرار گرفتن، احتمال بیشتر و عمیق بودن تخریب و ریزش‌ها وجود داد که قطعا این اصلاحات زمان‌بر است اما تلاش ما در راستای بهبود شرایط شبکه فاضلاب اهواز در اسرع‌وقت در جریان است.

به گزارش خورنا، ورود سیل آب به اهواز مهار شد اما سیل فاضلاب همچنان با شهروندان اهوازی دست به یقه است، سلامت شهری اهواز در نقطه بحرانی قرار دارد که برای خروج از این نقطه تنها به تلاش و مدیریت صحیح دستگاه‌های اجرایی مربوطه نیاز است؛ بحث آب‌های سطحی و عدم برنامه‌ریزی دست‌اندرکاران طرح‌های توسعه شهری علت اصلی و اولیه آبگرفتگی‌ها و به تبع آن پس‌زدگی‌های فاضلاب در سطح کلانشهر اهواز است؛ ریشه این بی‌تدبیری به سالیان گذشته بازمیگردد، زمانی که تراکم مسکن و جمعیت در اهواز افزایش پیدا کرد و نیاز بود که متناسب با این توسعه شهری، سیستم شبکه آب‌وفاضلاب توسعه پیدا کند اما با عملی نشدن این اتفاق، شاهد پس‌زدگی‌های بیشمار فاضلاب آن‌هم با کوچکترین تلنگرها هستیم و این استخوانی است که همچنان لای زخم خیابان‌های اهواز مانده است، علی‌رغم تمام گزارشات توصیفی، تحلیلی و حتی میدانی اصحاب رسانه و فعالان محیط‌زیست، ریشه‌های این مشکل هر روز بیشتر در دل اهواز فرو می‌رود و جا خوش میکند و قصه بالازدگی این شبکه فاضلاب فرسوده همچنان سر دراز دارد.