حوادثی است که در اثر رخدادها و عملکردهای طبیعی و انسانی به طور ناگهانی به وجود می آید، مشقت و سختی را به یک مجموعه یا جامعه انسانی تحمیل می کند و برطرف کردن آن نیاز به اقدامات اضطراری، فوری و فوق العاده دارد.

انجام اقدامات و ارائه خدمات اضطراری به دنبال وقوع بحران با هدف نجات جان و مال انسانها، تأمین رفاه نسبی برای آنها و جلوگیری از گسترش خسارات انجام می‌شود. عملیات مقابله شامل اطلاع‌رسانی، هشدار، جست و جو، نجات و امداد بهداشت، درمان، تأمین امنیت، ترابری، ارتباطات، فوریتهای پزشکی، تدفین، دفع پسماندها، مهارآتش، کنترل مواد خطرناک، سوخت‌رسانی، برقراری شریانهای حیاتی و سایر خدمات اضطراری ذی‌ربط است.

نکاتی که هنگام آوار برداری باید به آنها توجه کرد:

۱٫  استفاده از وسایل ایمنی فردی از قبیل : دستکش، کلاه، ماسک محافظ گرد و غبار ضروری است. همچنین افراد تشکیل دهنده تیم نجات باید پی ها، ستونها و سقف ها را در محل ساختمانی که آوار شده، شناسایی کرده و برای ایستادن و عملیات نقاط محکم را شناسایی و روی آنها قرار گیرند و حتی الامکان از خارج از این مسیرها حرکت نکنند.

الف) ایجاد حصار در محل آوار برداری جهت جلوگیری از ورود افراد متفرقه به روی آوار.

ب) استمداد از نیروی انتظامی به منظور جلوگیری از هرج و مرج و برقراری نظم به هنگام عملیات.
۲٫ عدم تعادل به هنگام عملیات باعث خطر می شود هنگام آوار برداری تکه های بزرگ را باید مراقبت کرد که بر روی پا نیفتاده و یا با قسمتی از بدن برخورد نکند و همچنین هنگام چرخش بدن پا بر روی تکه های دیگر آوار گیر نکند.
۳٫  نباید هنگام آواربرداری به یکدیگر تکیه کرد.
۴٫ به هنگام بارگیری دستگاهها و ابزارها برای عملیات باید از تعادل کافی برخوردار بود.
۵٫ تجهیزات و وسایل به محل آورده شده نباید در روی آوار رها شود، زیرا ممکن است هنگام زیر رو کردن آوار مدفون شده یا به آن صدمه ای وارد شود.
۶٫  از وسایل ایمنی ویژه مخصوص استفاده از تجهیزات خاص مانند عینک مخصوص برش کاری و جوشکاری و غیره به هنگام عملیات مربوطه، از آنها استفاده شود.
۷٫ استفاده از دستگاههای ایمنی جنبی که برای اینگونه ابزارها با توجه به موقعیت باید به محل عملیات آورده شود. برای مثال: هنگام کار با دستگاه برش کاری که در محل یا قسمتی که احتمال آتش سوزی در اثر وجود مایعات قابل اشتعال وجود دارد حتماً خاموش کننده مناسب به محل آورده شود.
۸٫ اگر در قسمتی از ساختمان که آوار شده، نباید رفت و آمد کرد باید با نصب علائم عبور ممنوع یا علائم شبرنگ و طناب به همراه دیگر وسایل هشدار دهنده آن محل را مسدود کنیم.
۹٫  برای رفت و آمد تیم نجات دهنده، باید راه مناسب را انتخاب و آن را علامت گذاری کرد.

10. چنانچه لازم است به منظور تسریع کار جرثقیل یا لودر و امثالهم به محل حادثه آورده شود محل قرار گرفتن آنها قبلاً تعیین و از وجود آوار پاک شود تا میدان نورکافی برای آنها به وجود آورد.

با توجه به مطالب بالا و رصد میدانی عملیات آوار برداری جام جم دو و دیدن عکس ها و تصاویر آن می توان دید که این عملیات فاقد یک سیستم فرماندهی حوادث اضطراری شامل روسای بخش های روابط عمومی، امنیت، انتظامات و … بوده است.

توجه به موارد بالا نشان می دهد شهرستان بندر ماهشهر فاقد یک مدیرت بحران کاردان و کار بلد است که در چنین مواقعی توان مدیریت و کنترل اوضاع را نداشته و قطعاً اگر در حادثه ای همچون ریزش سقف ساختمان جام جم دو الطاف الهی نبود با توجه به عدم رعایت الزامات ایمنی و HSE، تجمع افراد غیر مسئول و ازدحام بیش از حد جمعیت، شاید حادثه ای تلخ تر و فاجعه بارتری به وقوع می پیوست.

البته نباید از تلاش های نیروهای آتش نشانی و امدادگران و افرادی که تا بامداد روز بعد حادثه ریزش سقف ساختمان جام جم دو، بی وقفه مشغول آواربرداری بوده و بیش از ۱۰ ساعت با جانفشانی در صحنه حاضر و به جستجو برای یافتن کارگر زیر آوار مانده کردند غافل شد.

اما سئوال اینجاست چرا مدیریت بحران شهرستان و زیر مجموعه آن در شرایط مختلفی از جمله ریزگردها، بارندگی های سیل آسا و … ناکارآمد بوده و دوره های مختلفی که با صرف هزینه های فراوان در شهرستان برگزار شده هیچ خروجی مثبتی نداشته است؟